On bin yıllık kesintisiz yaşamın olduğu Niğde ilinde Antik Tyana kazısının durumunu da Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal’a sordu. Gürer şöylededi:“Niğde İli Bor İlçesi Kemerhisar Beldesi antik Tyana kalıntılarının üzerindedir. Kentin tarihi Hititliler döneminden başlar. İlk adı Tuwanuwa olan kent Medler, Ariarathes ve Seleucides hanedanlıklarına girer. En parlak zamanını Roma döneminde M.Ö 30-M.S 395 yılları arasında yaşayan Tyana, o dönemde saraylar, mabetler, su kemerleri ile donanmıştır. Tyana (Kemerhisar)’nın , Kapadokya Krallığına başkentlik yaptığı tarihi kaynaklarda yer almaktadır. M.S. 1. Yy.’da filozof bilgin TyanallıAppollonius’un dünyayı dolaşması Tyana’nın bilinirliğini artırmıştır. Tarihçi Xenephon “On Binler Dönüşü” kitabında kalabalık, zengin ve büyük bir kent olarak Tyana’yı tanımlamaktadır. M.S 395 yılında Anadolu Bizans egemenliğine giren Tyana, M.S 600’lü yıllarda Sasaniler, Persler ve Arap akınlarında da işgal gören yerlerden olmuştur. Kent bu süreçlerde önemli ölçüde zarar görmüştür. Selçuklu ve Osmanlı döneminde de varlığını sürdüren Tyana’da kapsamlı kazı çalışmaları, 2001 yılında dönemin Valisi Refik Arslan Öztürk’ün desteği ile Prof. Dr. Asım Tanış’ın girişimleri sonucu, Padova Üniversitesi tarafından İtalya Venedik bölgesi Klasik ve Doğu Uygarlıkları İnceleme Araştırma Merkezi Kültür Vakfı’nın finansörlüğüyle başlamıştır. On yıl olarak planlanan kazı çalışmaları sona ermiştir.
1-Dönemin Valisi Refik Aslan Öztürk’ün deyimi ile Efes’e eşdeğer bir kentin açığa çıkması muhtemeldir. Anadolu tarihinin farklı kesitlerinin de aydınlanmasına vesile olacak bölgede, bilimsel kazı çalışmalarının gerekliliği açıktır. Bu bağlamda Tyana antik kenti için Kemerhisar’da bilimsel kazı çalışması düşünülmekte midir?
2- Tyana antik su kemerleri, Roma Hamamı, Dikilitaş , Vaftiz Kilisesi gibi bölgenin tanınmasına vesile olacak yerlerin yurt içi ve yurt dışı tanınması adına bir çalışma programlanmakta mıdır?
3- Bahçeli Köşk Roma Havuzu ve devamında Kemerhisar’a kadar uzanan su kemerleri için çevre düzenlemesi ve yıkılan, harap olan yerlerin kurtarılması adına bir çalışma düşünülmekte midir?
4- Ziyaretçilerin sunumuna açılmak üzere, Kemerhisar’da açığa çıkan bulguların tanıtılması ya da Kemerhisar ve çevresindeki yerleşmelerde rastlanan Tyana’ya ait, özellikle mermer taş işçiliği eserlerinin de aralarında bulunduğu bir açık hava müzesi düşünülmekte midir?
5-Koruma kurullarınca tarihi değerinin varlığı saptanan yapıların kurtarılmasına yönelik bir çalışma mevcutmudur?
