Bakan sayın İsmet YILMAZ tarafından 05 Kasım 2017 Pazar günü açıklanan TEOG sisteminin yerine gelecek ortaöğretime yerleştirme sisteminin bir çok sorun barındırdığı çok açık. Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından TEOG ile ilgili sorunları ve kaldırılmasını dile getirmesinin üzerinden az bir zaman geçmişken Başbakan sayın Binali YILDIRIM tarafından adeta karar verilmiş bir sistem gibi açıklama yapıldı ve yeni sistem adı altında paylaşıldı. Bu sistemin ve bakanlığın önerdiği bazı sistemlerin de uygun görülmediği daha sonra anlaşıldı. Tartışmanın üzerinden geçen iki ay gibi bir süre sonra bakan Yılmaz tarafından açıklama yapıldı fakat bu sözde bir açıklama. Acil karar verilmesi gereken bir konu için uzun sayılabilecek bir sürede açıklanan sistemle ilgili halen somut bir şey yok. Somut derken resmi düzenleme söz konusu değil. Oysa ki emin ve kesin olunan bir sisteme iki ayda karar verilmişse hemen ardından genelge, kılavuz, yönetmelik… gibi değişikliklerin, açıklamaların peş peşe gelmesi gerekirdi. Şu anda hukuki duruma baktığımızda TEOG duruyor ama sınav tarihi yok ortada. Acil karar verilmesi gereken dememizdeki maksat öğrencilerin ve velilerin 2017-2018 için sistemin nasıl olacağına ilişkin beklentileri noktasındadır. Oysaki böyle bir sistem değişikliği bu zamanda ve bu şekilde olmaması gerekirdi. MADDE MADDE SORUNLAR Sorun 1: Okulların açılma döneminde, veliler plan ve programını, öğrenciler çalışmalarını buna göre düzenleyip kendini ayarlamışken değişikliğe gidilmesi oyun başladıktan sonra kural değiştirme niteliğinde. TEOG mükemmel bir sistem değildir. Çok da eleştiri almıştır, almaktadır. Fakat bu konu, bu kadar aceleye getirilmemelidir. Halen beklenti 2017-2018 için sistemin devam etmesi yönündedir. Çünkü her geçen gün öğrenciler için artan sorunları beraberinde getirmektedir. Bu sistem değişikliği enine boyuna tartışılarak geleceğe ertelenmeli mevcut sistem artısı ile eksisi ile bu yıl da uygulanmalıdır. Sorun 2: Helen bir hukuki düzenleme olmaması bakan tarafından açıklanan sistemin de kesin olmadığı anlamına gelebilir mi? Söylediğimiz gibi kesin olsa idi bir düzenleme yapılması gerekirdi. Bu noktada da hızlı adımlar atılmalıdır gerekli açıklama yapılmalıdır. Sorun 3: Bekleyen büyük tehlikedir: Bir kişi, kurum ya da sendika yapılacak düzenlemeyi yargıya taşıyıp yargıdan bir iptal ya da yürütmeyi durdurma kararı çıkarsa ortaya çıkacak kaosun sorumlusu kim olacaktır? Bu kaostan nasıl çıkılacaktır? İyi hesaplanmalıdır. Sorun 4: Sayın bakan 6,7,8. Sınıf müfredatını ve temel dersleri içeren 60 soruluk ve 90 dakikalık bir sınavın nitelikli diye tabir ettiği okullar için düzenleneceğini söylemiştir. Temel dersler hangileridir? Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler, Fen ve Teknoloji ise dört yok TEOG’da olduğu gibi İngilizce ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri de dahil ise altı dersin 3 yıllık kazanımı, a- 60 soruda nasıl belirlenecektir? Her yıl ve her ders için 2-3 soru ile ölçme değerlendirme yapmak bilimsel gerçeklere uymakta mıdır? b- 1.2 milyon öğrenci sadece 8. Sınıf için plan yapmışken bu öğrencileri, 6 ve 7. Sınıftan da sorumlu tutmak haksızlık değil midir? c- Öğrenciler TEOG için soru başına 2dk ayarlaması yapmışken şimdi soru başına 1,5 dakikaya düşürülmesi yanlış değil midir? Sorun 5: TEOG ile tüm okullar sınavlı olmuş en iyi okul evine en iyi yakın okuldur anlayışından uzaklaşılmış, mahalle okulunda mahalleli kalmadığı gibi mahallede de okul kalmamıştır. (Mahallede okul kalmamıştırdan kasıt okullar TEOG sistemine göre yanlı ve yanlış bir şekilde dönüştürülmüş, mahallelerde velilerin ve öğrencilerin isteyebilecekleri, tercih edecekleri okul türleri kalmamıştır.) Sorun 6: Yeni sisteme göre sınav Haziran ayında yapılacak, hangi okulların sınavla alacakları da Mayıs ayında belirlenecektir. a- Haziran ayında yapılacak sınav ücretli olacaktır. Bu ücret ne kadar olacaktır? (Ücretli olacaktır diye düşünüyoruz çünkü isteğe bağlı olacağı söylenmekte, hafta sonu olduğuna göre sınav görevlileri de bu doğrultuda görevlendirileceklerdir.) b- Okul listesi Mayıs ayında açıklanacak ise öğrenciler hangi okulun sınavla alacağını bilmeden nasıl hazırlık yapacaklardır? c- Ya da evinin yanındaki okulu hedefleyen bir öğrenci sınava da hazırlık yapma ihtiyacı duymayacağına göre Mayıs ayında bu okul sınavla öğrenci alırsa bu öğrenci bu kadar kısa sürede nasıl hazırlanacaktır? d- 60 soruluk bir sınavın binlerce hatta on binlerce birincisi olabileceği de düşünüldüğünde öğrenciler sınavla alan okullara hangi kritere göre yerleştirilecektir? Kura mı çekilecektir! e- Sınavsız öğrenci alacak okulları içine alan eğitim bölgeleri neye göre belirlenecek, ne zaman belirlenecektir? f- Siyasiler ben de mahallemde, bölgemde sınavlı okul istiyorum dediklerinde nasıl bir çözüm bulunacaktır? g- Adrese dayalı sistemde sınavsız okulları seçecek öğrencilerin yerleştirilmesinde kriter ne olacaktır? Örneğin mahallede iki Anadolu lisesi varsa ve birinde yığılma söz konusu ise nasıl bir yöntem izlenecektir? h- Adrese dayalı sistemle alan okulların etrafına taşınma sorunu nasıl aşılacaktır? İkamet için bir sınır konulacak mıdır? i- Bu sistemde il içi ya da il dışından nakillerle ilgili nasıl bir yol izlenecektir? j- Birçok okulun mahallesinde hatta ilçesinde yeterli öğrenci bulunmadığı, birçok okulun şehir dışında olduğu gerçeği de değerlendirildiğinde bu okullara öğrenci alımı nasıl olacaktır? Tercih edilen okul ise belki sınavla alım yapılabilir ama ya tercih edilmeyen bir okul ise bina boş mu kalacaktır? … İşte bu ve daha birçok soru ve sorunları barındıran bir sistemi böyle bir zamanda hayata geçirmek belki de bir neslin psikolojisini bozmakla eşdeğerdir. ÇÖZÜM NEDİR Her zaman sorulmaktadır ve madem siz de TEOG’dan şikayetçisiniz çözümünüz nedir? - Çözüm ülkemizin eğitim birikimindedir. - Çözüm tüm paydaşların ortak aklındadır. - Çözüm bilimsel gerekçeler ile ülke gerçeklerindedir. - Çözüm siyasi değil insani ve dünya gerçeklerine göre yaklaşımdadır Naçizane bir eğitimci olarak; Çözümün tabii ki öğrenciyi servislere, yollara mahkum etmeyen, veliyi ayrıca servis, yol ücreti ile karşı karşıya bırakmayan bir yaklaşımda yani “en iyi okul evine en yakın okuldur.” anlayışındadır. Fakat vatandaşın da iyi okul araması, uzaklara gitmeyi göze alması, hileli, hilesiz okulların yanına taşınma isteği ve çabası da eleştirilmemelidir. Aksine çocuğu için duyduğu kaygı, aklındaki iyi eğitim beklentisi takdirle karşılanmalıdır. Burada sorunun çözümü vatandaşı buna iten etkenleri ortadan kaldırmaktan geçmektedir. - Bunun için öncelikle hangi tür okul isteniyor bir talep alınmalıdır. - Okullarla ilgili (dönüşüm noktasında) kağıtlar yeniden karılmalı ve talebe de cevap veren bir yaklaşımla dönüşümler sağlanarak istenen okul türü vatandaşın mahallesine getirilmelidir. - Varsa derslik ihtiyacı ivedilikle giderilmelidir. - Mahalleliye göre dönüştürülen okulun tüm ihtiyaçları ( personel, öğretmen, fiziki yapı, laboratuvar, sosyal-kültürel alanlarla ilgili eksiklikler…) giderilmelidir. Yani uzun lafın kısası mahalle okulları cazip hale gelmeli, öğrenci ve velilerin mahalle okullarına “cebrederek değil cezbederek” geldikleri kurumlara dönüştürülmelidir. Türk Eğitim Sisteminin köklü kurumlarına ayrıca sınav yapılması da kaçınılmazdır fakat bu sınav da şu anda planlanan şekilde olmamalıdır. Tüm bunlar için tabii ki zamana ihtiyaç vardır ve bugünden yarına yada bu dönemde çözülecek sorunlar değildir. Bu nedenle çocuklarımızı daha fazla strese sokmadan değişiklik askıya alınmalı 2017-2018’de de eski sisteme devam edilmeli, geleceğe dönük planlama, çalıştay, mevzuat düzenlemeleri, veli öğrenci talepleri, okul dönüşümleri… yapılmalı ve yeni bir sistem buna göre kurgulanmalıdır. BU SİSTEMİN BU HALİYLE UYGULANABİLİRLİĞİ YOKTUR… Maksut Balmuk – Eğitimci