Stresin gündelik hayatın bir parçası olduğuna dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, stresli yaşamın bir bedeli olduğunun altını çiziyor. Tarhan stresin, kişi tarafından kontrol edilmesi gerekliliğini vurguluyor. Çünkü stres beyne direkt etki ediyor, öğrenmeyi güçleştiriyor. Daha fazla stresin öğrenmeyi zorlaştırdığını ifade eden Nevzat Tarhan; stres hakkında şu yorumlarda bulundu:

Stres, zekâ üzerinde doğrudan etkili. Öyle ki kontrol edilemeyen stres, öğrenmeyi de etkiliyor. Eğer kolay öğrenmek istiyor ve beyninizin savaş alarmı vermesini istemiyorsanız strese dikkat edin, zekânızı verimli kullanmak istiyorsanız stresinizi iyi yönetin!
 
Stres hormonlarının beyindeki bilgi akışını nasıl etkilediği, öteden beri dikkat çeken, dikkat çektiği kadar
da merak edilen bir konu. İstekler karşısında vücudun bir tepkisi olarak da tanımlanabilen stres, kötü sonuçlarıyla aslında uzak durulması gereken tepki.

Stres Öğrenmeyi zorlaştırıyor

“Az miktarda stres öğrenmeyi arttırırken, fazla miktarda stres öğrenmeyi zorlaştırmaktadır.

Çoğumuz heyecanları ve çok basit şeyleri hatırlamakta zorluk çektiğimizi biliriz. Kronik Depresyon halinde beyin seneler içinde düşünceyi kullanma becerisini kaybedebilmektedir. Mamafih Alzheimer hastalığının önemli
sebeplerinden birisi de kronik depresyondur.

Beyin elektriksel ve kimyasal ileti ile çalışmaktadır. Beyinde­ki kimyasal maddeler yeterli olmadığı zaman bilgi işlem yeterli yapılamaz. Böylece dikkat ve konsantrasyon güçlükleri, hatırla­ma bozuklukları ortaya çıkar. Yeni
bilgileri beyne kaydetme olan öğrenme süreci ile beyin kimyasının yakından ilişkisi vardır.

Az stres bilgi akışını hızlandırıyor

Az miktar stres beyinde bilgi akışını hızlandırır, tetiktelik hali ile enformasyon sureci hızlanır. Fazla miktarda stres beyin­de kimyasal alarm yaptığı için bilgi akışı ve enerjisi transferi bloke olur. Stres kimyasal olan
noradrenalin fazla salgılanması, öğrenme kimyasalı olan asetil kolinin kana karışmasını önler.

Kronik stres zekâya zarar veriyor

Stres durumunda beynin savaş alarmı vermesi, korunma ve savunma amaçlıdır. Tehlike ve düşman karşısında ani ve fazla düşünmeden hareket etmesi gerekmektedir. Şu an yeni bilgi öğrenme zamanı değildir. Nitekim aynı anda kalp
daha hızlı çarpar, tansiyon yükselir, içimize sıcaklık yayılır. Vücuttaki enerji depolan boşalır. Şeker, yağ asitleri, kolesterol kana daha fazla karışır. Vücuda acil enerji sağlar. Bu durumun uzun sür­mesi organlara artık zarar vermeye başlar. Bu nedenle kronik stres bütün organların olduğu gibi beynin yani zekânın da düşmanıdır.

Uzun süreli öğrenimde kortizol hormonu salgısı önem taşır. Yapılan fare deneylerinde, Hipofiz bezi çıkarılmış farelerin zil sesi-yeme zamanı deneyinde öğrenemedikleri, kanlarına kortizon enjekte edildiğinde öğrenmeye başladıkları gözlenmiştir.

İlginç bir durumda fazla miktarda kortizolun yol açtığı sonuçtur. Fazla miktarda kortizol verilen farelerin öğrendikleri davranışı unutamadıkları, tekrarlayıp durdukları ve yeni şeyler öğrenemedikleri görülmüştür. Kortizol fazlalığı ile insanın psikolojik takıntısı ve psikolojik takıntıların ilaçla düzelebilmesini bu mekanizma açıklamaktadır.

Zekâmızı doğru kullanabilmemiz için stresimizi iyi yönetebilmemiz çok önemlidir.”