Tüm Yaşamını Sınıfsız Sömürüsüz Bir Dünya Ülküsüne Adayan Mihri Belli Aramızdan Ayrıldı!
Türkiye sol-sosyalist hareketinin büyük bir döneminin önemli simalarından Mihri Belli 96 yaşında hayatını kaybetti. Türkiye ve dünyanın birçok ülkesinde sosyalizm için kesintisiz bir mücadele veren Belli, Türkiye sol hareketinin büyük bir bölümünde önemli kişiliklerinden biriydi.
Mücadeleyle ve örgütlü yaşamla geçen bir ömürdür Mihri Belli'nin yaşam hikayesi:
1916 yılında Silivri'de dünyaya gelen Belli, sosyalist düşünce ve devrimci eylemle 1936'da üniversite öğrenciliği yaptığı Amerika'da tanıştı. Bilimsel Sosyalizmi benimseyen Belli, gençlik ve işçi hareketleri ile Missisippi'de siyahların mücadelesi içerisinde yer aldı.
1940 yılında Türkiye'ye döndükten hemen sonra TKP ile ilişkiye geçerek, bu partinin saflarında mücadelesine başladı. 1942 yılı sonlarında TKP'nin Merkez Komite üyeliğine seçildi.
1943-44 yıllarında İÜ İktisat Fakültesi'nde asistanlık yaparken İlerici Gençler Birliği'nin örgütleyicilerinden biriydi. '44 yılında bu birliğe yönelik operasyonun sonucunda tutuklandı ve iki yıl hapis ve sürgün cezasına çarptırıldı.
1946 yılında yurtdışına çıkan Belli Yunan İç Savaşı'na gerilla olarak katıldı. Demokratik Ordu saflarında komutanlığa kadar yükselirken, çatışmalarda iki kez yaralandı.Tedavisi enternasyonal dayanışma içerisinde Bulgaristan ve SSCB hastahanelerinde gerçekleşip,sağlığına kavuşur kavuşmaz ikircemeden mücadelesine devam etti.
1950'de Türkiye'ye pasaportsuz girmekten ve tabanca bulundurmaktan tutuklandı ve kısa bir süre hapis yattı. Serbest bırakıldıktan bir yıl sonra gerçekleşen TKP tevkifatında tekrar tutuklandı. Bu davadan 7 yıl hapis ve 2 yıl 4 ay mecburi ikamet cezasına çarptırıldı.
Türkiye sol-sosyalist hareketinin tarihinde özel bir yeri olan Mihri Belli 1960'lı yıllarda gelişen toplumsal ve siyasal mücadele döneminde hem teorik hem de pratik mücadele içerisinde etkin biçimde yer aldı. Bu dönemde şekillenmekte olan Türkiye devrimci hareketinin gelişiminde belirleyici rol oynayan isimlerden biriydi.'60'lı yılların başında Türk Solu ve Aydınlık Sosyalist Dergi adlı yayın organlarının yayınlanmasına yardımcı olan Belli, bu dönemde de konuşma ve yazılarından dolayı iki kez tutuklanırken aylarca hapis yattı.Mihri Belli'nin bu dönemde ortaya koyduğu "Milli Demokratik Devrim (MDD)" tezleri, "60'lı yılların sonuna doğru TİP içerisinden koparak şekillenen devrimci hareketin teorik gelişiminde belirleyici bir rol oynadı." TİP'in parlamenterizmini aşarak devrimci bir yol tutan devrimci gençlik önderleri, bu dönemde MDD çizgisine yakınlık duymaktaydılar. Devrimci-demokrat hareket, süreç içerisinde bu çizgisinin orduya dayalı devrim anlayışını aşmakla birlikte, onun devrim ufkunu koruyacaktı.
Ömrünün 11 yılını hapis, 18 yılını zorunlu sürgünlerle geçiren Mihri Belli 12 Mart 1971 darbesinın ardından yurtdışına çıktı.Belli bir süre Filistin Kurtuluş Örgütü'nün saflarında bulundu. Bir süre sonra Batı Avrupa'ya geçti. 1974 tarihli af yasasının ardından Türkiye'ye dönerek Türkiye Emekçi Partisi'ni kurdu. Parti, programında ve tüzüğünde yer alan Kürt sözcüğü nedeniyle kısa süre sonra kapatıldı.1979 yılında suikasta uğrayan Belli bu saldırıdan ağır yaralı olarak kurtulurken suikastçisini vuracak kadar soğukkanlı bir militan olduğunu bir kez daha kanıtladı.
12 Eylül 1980 darbesinin ardından yurtdışına bir kez daha çıkan Belli bir süre Ortadoğu'da daha sonra ise İsveç'e geçti. Bu dönem içerisinde ülkedeki mücadeleden uzak kalmazken 1992'de Türkiye'ye döndü. 1996'da ÖDP, 2002'de SDP kurucusu oldu. Bu partiden 2007 yılında istifa ettikten sonra Sosyalist Partisi'ne katıldı.
Hayatı boyunca toplam 11 yıl hapis 18 yıl zorunlu sürgün hayatı yaşayan Belli 16 Ağustos 2011 tarihinde İstanbul Göztepe'deki evinde hayatını kaybettiği haberi ajanslara düşerken Türkiye sol-sosyalist hareketinin yeri zor doldurulacak yiğit bir savunucusunu kabetmenin ve militanca yaşamış bir yüreğin durduğu haberinide vermiş oluyordu.Tüm sevenlerinin başı sağolsun.
Mihri Belli'nin sosyalist litaratüre kazandırdığı başlıca kitapları şunlardır:
(Rigas’ın Dediği) – Türkçe – İngilizce.
(Eine Analyse der türkischen Linken) - Almanca (Türk Solu – Dün, Bugün) - Türkçe - İngilizce
(Türkiye: Yapı, Ulusal Sorun) - Türkçe - İngilizce (İnsanlar Tanıdım) - Türkçe (1997) (Gurbetten Notlar) - Türkçe (1998)(Gerilla Anıları) - Türkçe (2000) (Asıl Mesele O Kiraz Ağaçları) (2002)
İnsanlar Tanıdım, Mihri Belli'nin Anıları / Mayıs 1999 / 3. baskı Aralık 2002 (iki cilt olup baskı döneminde yok satmıştı)
