Niğde'de Unutulan Yiyecekler ve İçecekler

Şimdilerde sofralarımızda pek görmediğimiz bu yemek ve tatları yazarken aynı zamanda geçmişin siyah beyaz resimleri zihnimde canlandırmaya çalışıyorum.

KÜLTÜR 14.06.2020, 23:01 14.06.2020, 23:20 tiyo
Niğde'de Unutulan Yiyecekler ve İçecekler

Şair Yazar Mehmet BAŞ yazdı

Bu yazıyı bilhassa Çamardı yöresinden ve kendi yaşadıklarımdan yola çıkarak yazıyorum. Herkesin kendi köy ve kasabasında yemek isimleri ve yapılış tarifleri farklılık gösterebilir.

Şimdilerde sofralarımızda pek görmediğimiz bu yemek ve tatları yazarken aynı zamanda geçmişin siyah beyaz resimleri zihnimde canlandırmaya çalışıyorum.

İlk olarak kavrulmuş un ve yağdan yapılan dolaz aklıma geliyor. Aynı tabaktan kaşıklanarak yenen bu yemeği şimdiki nesilin bildiğini pek sanmıyorum. Sonra yufka ekmek kırıntıları peynir ve soğan karışımından yapılan övelemeç geliyor aklıma. Düğünlerde yapılan yemeklerden ise et ve kuru üzümle yapılan üzümlü yemeğini hatırlıyorum. Düğünler demişken eski düğünler esasında bir yöresel yemekler fuarını andırıyordu. Şimdilerde olduğu gibi pide ayrana indirgenmiş bir yemek organizasyonu yoktu.

Yağda kavrulmuş yufka kırıntıları ile yapılan yağlı ufak ise çocukluğumuzun unutulmayan lezzetlerinden birisiydi.

Artan patates yemeğine bulgur ekleyerek yapılan lepe ise pratik bir yemekti. Ark ve göze kenarlarında yetişen yarpuzdan yapılan lopçuk yemeğini şimdi yapan var mı bilmiyorum.

Süt ve pirinçten yapılan çorba sofraların vazgeçilmez lezzetiydi. Pekmez ve undan yapılan haside ise çok tüketilen bir tatlıydı. Başka bir tatlı çeşidi ise düğünlerde oklavada burularak yapılan şerbetli tatlıydı. Her evde kuzineli sobanın olduğu günlerde fırına patates gibi elma atılırdı. En çok yenen yemekler dilme pakla ağ pakla boz pakla gibi fasulye türleriydi. Dilinerek ve doğranarak kurutulan paklalar genelde sarımsaklı yoğurtla yenirdi. Sabahları kahvaltıda üstüne terayağında kavrulmuş nane ve salçanın döküldüğü tarhana çorbası içilirdi. Elma hakı kuru üzüm zerdali kurusu ve ceviz bilinen kuruyemiş türleriydi. Birde keçiboynuzu ve menengiç tohumunun bazı evlerde tüketildiğini hatırlıyorum. Kuzineli fırınlarda çiğ kabuklu fıstık kavrulur üzümle tüketilirdi.

Pekmez ve yumurta ile yapılan kaygana ise çok yenirdi. Pilav olarak genelde bulgur pilavı ve erişte sofraları süslerdi. Eriştenin içine cevizde atılırdı.

İçecek olarak ayran çalkama adıyla bilinir sofralarda kaşıklarla içilirdi.

Çiriş otundan gözleme yapılırdı. Çerçiler Kenger, kuzu kulağı, koç kulağı gibi otlar satarlardı. Kadınlar dağ çayı biçerler kuruturlar kışın demleyip içerlerdi. Nohut buğday ve mısır toprakla karıştırılıp sacın üstünde çalı süpürgesiyle kavurga kavrulurdu. Sarı erikten ve şekerpareden reçel yapılırdı.

Yeşil domates ve bulgurla musakka yemeği yapılırdı. Üzüm yaprağı kıyılır soğan ve bulgurla ditme yapılırdı. Doğranarak eritilmiş kuyruk yağından kıkırdak yapılır yufkayla dürünüp yenilirdi. Kabak çiçeğinden ise dolma doldurulurdu. Doğranmış incir kurusundan yapılan bir yemiş yemeği vardı. Yufka ekmeğinin üstüne et veya tavuk haşlaması ile yapılan tirit yemeği yapılırdı. Haşlanmış nohut ve mantı ile yüzük çorbası yapılırdı. Et ve bulgur bilyeden biraz daha büyük yoğrulur mazak yemeği yapılırdı. Kevgirden geçirilip kurutulmuş hamurla oğma çorbası pişirilirdi. Salça olarak ise daha çok domates salçası bilinirdi. Evlerin tahtadan yüklüğünün altında alınan kavun karpuzlar saklanırdı. Bu meyveler şimdiki gibi kilolayla değil 8 kiloya tekabül eden batmanla alınırdı. Kış armudu hevenklik üzüm ise yazdan kalan meyvelerdi. Cerelere basılan peynirler kendine has bir koku ve tat alarak olgunlaşırdı. Bu peynirler kahvaltıda ve azık çıkınlarında tüketilirdi. Genelde çoğu yemekte kaysı hoşafı içilirdi. Kış günleri helva çekme geleneğinin olduğunu duydum fakat bizzat görmedim. Kesilen koyunların karınları kurutulur bunlara tuzlanmış tereyağı basılırdı. Yoğurtlar keseye doldurulup asılır suyu süzdürülürdü. Yufka ekmeğinin dışında şepe börek çörek yenir çarşı çöreği kırk yılda bir yenirdi. Et daha çok kurbanda tüketilirdi. Soğuk su ile özenen süzme yoğurt ve aşlıktan ayran aşı yapılırdı. Tarhana kaynatılır damlarda sıkılarak kurutulurdu. Turşular büyük bidonlara kurulurdu. Gıdalar genelde kayıt evi denen yerde saklanırdı.

Burada saymış olduğum yiyecek ve içeceklerden hala tüketilenler illaki vardır. Şimdilerde kendi kendine yeten çarşıya pazara bağlı olmadan ekmeğinden bulguruna turşusundan pekmezine herşeyini yapan o nesillerin yerini üretmeyip sadece tüketen bir nesil almıştır. Son tahlilde hayatımızdan sadece insanlar ve eşyalar değil dün sofralarımızı süsleyen yemeklerde çekilip gitmektedir.

Kaynak: TİYO AJANS
banner697
Yorumlar (10)
Esma ok 3 yıl önce
Öyle güzel ve doğru anlatınız ki. Ben Eskişehirdeyim ama yazın gidip herşeyi yapıp getiriyorum hiçte vazgeçmedik yöresel lezzetlerimizden. Çamardılıyım
Zübeyde 3 yıl önce
25 yaşındayım ve listenin tamamını hep yaptım hem yedim
Zübeyde Er 3 yıl önce
25 yaşındayım ve listenin tamamını hep gördüm hem yedim çoğunu da yaptım çok şükür
Adım gül niğdeliyim 3 yıl önce
Eskiden yaşadığımız zamanın yemek çeşitlerimizi kim hatırlattı ise Allah razı olsun
Adım gül niğdeliyim 3 yıl önce
Eskiden yaşadığımız zamanın yemek çeşitlerimizi kim hatırlattı ise Allah razı olsun
Dilek As 3 yıl önce
Bir Nigdeli olarak çocukluğuma götürdünüz.Zaman makinesi olsada geçmişe gidebilsek
Soner 3 yıl önce
Çocukluğuma döndüm,, antalya'dan teşekkürler,, bor,,luyum
Begüm Candoğan 3 yıl önce
Çok güzel anlamışsınız.. Çoğunu yedim çok şükür. :)
Bütün Yorumları Görmek İçin Tıklayın
banner696
Günün Anketi Tümü
BOR'da Hangi Yatırım Gerçekleştirilmeli... Geliştirilmeli...
BOR'da Hangi Yatırım Gerçekleştirilmeli... Geliştirilmeli...
Günün Karikatürü Tümü
Namaz Vakti 20 Mart 2023
İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 25 60
2. Fenerbahçe 24 54
3. Beşiktaş 25 49
4. A.Demirspor 25 45
5. Trabzonspor 25 44
6. Başakşehir 24 41
7. Kayserispor 25 38
8. Konyaspor 25 34
9. Karagümrük 24 31
10. Antalyaspor 25 28
11. Alanyaspor 25 28
12. Sivasspor 25 27
13. Kasımpaşa 25 26
14. Gaziantep FK 25 25
15. Ankaragücü 24 25
16. İstanbulspor 24 24
17. Giresunspor 24 23
18. Hatayspor 24 23
19. Ümraniye 25 22
Takımlar O P
1. Samsunspor 26 54
2. Eyüpspor 26 53
3. Pendikspor 26 47
4. Rizespor 25 46
5. Keçiörengücü 26 46
6. Sakaryaspor 25 43
7. Bodrumspor 25 41
8. Manisa FK 25 39
9. Boluspor 25 38
10. Bandırmaspor 25 37
11. Göztepe 25 35
12. Tuzlaspor 26 28
13. Altay 26 25
14. Adanaspor 26 25
15. Erzurumspor 25 24
16. Altınordu 25 20
17. Gençlerbirliği 25 17
18. Denizlispor 26 17
19. Yeni Malatyaspor 26 16
Takımlar O P
1. Arsenal 28 69
2. M.City 27 61
3. M. United 26 50
4. Tottenham 28 49
5. Newcastle 26 47
6. Liverpool 26 42
7. Brighton 25 42
8. Brentford 27 42
9. Fulham 27 39
10. Chelsea 27 38
11. Aston Villa 27 38
12. Crystal Palace 28 27
13. Wolves 28 27
14. Leeds United 27 26
15. Everton 28 26
16. Nottingham Forest 27 26
17. Leicester City 27 25
18. West Ham United 26 24
19. Bournemouth 27 24
20. Southampton 28 23
Takımlar O P
1. Barcelona 26 68
2. Real Madrid 26 56
3. Atletico Madrid 26 51
4. Real Sociedad 26 48
5. Real Betis 26 45
6. Villarreal 26 41
7. Athletic Bilbao 26 36
8. Rayo Vallecano 26 36
9. Osasuna 26 34
10. Celta Vigo 26 34
11. Mallorca 26 32
12. Girona 26 31
13. Getafe 26 29
14. Sevilla 26 28
15. Cadiz 26 28
16. Real Valladolid 26 28
17. Espanyol 26 27
18. Valencia 26 26
19. Almeria 26 26
20. Elche 26 13

Gelişmelerden Haberdar Olun

@