Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi  Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Neslihan Doğan Sağlamtimur, Bursa Teknik Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Murat Peker öncülüğünde Üniversite Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü yüksek lisans öğrencileri Çevre Mühendisi Erdem Bilginol, Çevre Mühendisi Kemal Ulusoy ve Çevre-İnşaat Mühendisi Nurten Özkan’dan oluşan ekip tarafından “Akıllı Atık Ayırma (ATAY) Modülü” prototip çalışmaları devam ediyor.

T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından kabul edilen ATAY Modülü projesi ile atıkların sınıflandırma ve ayrım işlemlerinin daha hızlı ve profesyonel bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, insan sağlığı açısından daha uygun bir yöntem geliştirerek bu atıkların yüksek verimle ayrılması, atık ayırma işlemlerinden ortaya çıkan iş sağlığı ve güvenliği sorunlarının ortadan kaldırılması, ayırım performansının arttırılması, karışık atık ayırmada kaybedilen sürenin geri kazandırılması, atık ayırmada kaçak/firenin önüne geçilmesi, çevresel risklerin azaltılması, daha düşük maliyetli, daha az yer kaplayan, yurtdışına olan bağımlılığı azaltacak, yerli ve milli, çevre-dostu, Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 uyumlu otonom bir ATAY Modülü prototipi üretilmesi amaçlanıyor.

Mekanik atık ayırma sistemlerine göre ilk yatırım (kurulum) ve işletme maliyeti daha düşük, sürdürülebilir bir uygulama olan ATAY Modülü gibi Türkiye’nin mevcut piyasasında atık ayırma amacına hizmet edecek ve bu teknolojiyi kullanan yerli ve milli herhangi bir ürün bulunmamaktadır. Bu nedenle proje sonucunda üretilecek ATAY Modülü, sektöründe bir ilk olacaktır. Bu modülün daha çevreci, döngüsel ve dijital bir sanayi stratejisi izlenmesi beklenen Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamının yanı sıra sonraki yıllarda ortaya konabilecek küresel strateji, yönetmelik, direktif, vb. ile de uyumlu olacağı öngörülmektedir. ATAY, 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı’ndaki “Akıllı Altyapı”nın bir bileşeni olan, atık, çevre, yenilik, sıfır atık, akıllı işlev yapma, kamusal ve katma değer yaratan, modern Türkiye’nin yerli ve milli atık ayırma sistemi olmaya aday bir çalışma olarak da öne çıkıyor.

ATAY ile hafriyat, tesis kurulumu ve işletme gibi aşamalar açışından pratik, etkin, verimli ve kompakt çözümler sunulmaktadır. Projenin, atık sınıflandırma sırasındaki kaçak ve hataları ortadan kaldırması yönüyle çevreye oldukça olumlu etkileri bulunmaktadır. ATAY Modülü ile atıklar yüksek teknoloji kullanılarak ayrılıp sınıflandırıldığından, fire/atıl malzeme kalma durumu en aza indirgenmektedir. Bu yönüyle ekolojiye katkısı çok yüksek olan Projenin bu katkısı sürdürülebilir oluyor.

Modern çağa uygun olup sunduğu inovatif otomasyon yeniliği ve avantajı ile Türkiye’deki atık ayırma sistemleri içerisinde öncü rol oynayacak olan ATAY Modülü, ayrıca atık depolama sahasına giden geri dönüşemeyen atık miktarının azaltılmasıyla atık temelli olabilecek iklim değişikliği etkilerini de azaltmaya yardımcı olacak, mekanik atık ayırma tesislerinden daha az bir alana kurulacak ve ülke ekonomisine katkıda bulunulacaktır. ATAY Modülü projesinde atık sorununun çözümü, geri dönüşüm veriminin arttırılması, endüstriyel simbiyoz, sıfır atık ve döngüsel ekonomi yaklaşımlarının etkinleştirilmesi, akıllı şehirler, Avrupa Yeşil Mutabakatı ve gelecekte gündeme gelebilecek çevresel karar/aktivitelerin desteklenmesine yönelik bir ürün ve iş fikri söz konusudur. Bu bağlamda ATAY sistemi ile ilgili patent başvurusu süreci de başlatılmıştır. Proje ekibi KOSGEB AR-GE, ÜR-GE ve İnovasyon Destek Programı proje desteği ile Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Niğde Teknopark bünyesinde şirketleşme çalışmalarını da sürdürüyor.