<span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <strong style="line-height: 13.5pt; text-align: justify;"><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;">Çölyak Hastalığı hakkında bilgi veren İl Halk Sağlığı Müdürü Dr. Bilgehan Öztürk, “</span></strong><span style="line-height: 13.5pt; text-align: justify;">Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. “dedi.</span> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">Dr. Bilgehan Öztürk ; “<strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;">Çölyak hastalığı (ya da Gluten Enteropatisi), bağırsaklardaki sindirimi sağlayan yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besin öğelerinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir alerjik sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadır.</span></strong></span></span><strong><span style="border:none windowtext 1.0pt; mso-border-alt:none windowtext 0cm;padding:0cm;font-weight:normal;mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></strong></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Hastalık yaşamının her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Bazen çölyak hastalığı, bir ameliyat, doğum sonrası, gebelik sürecinde, viral enfeksiyon ya da şiddetli duygusal stresten sonra tetiklenebildiği gibi direkt çölyak hastalığı tablosuyla da her yaşta ortaya çıkabilir.<img src="http://www.borhaber.net/images/haberler/cocuklarin_buyumesi_yakindan_takip_edilmeli_h13087.jpg" width="350" height="182" align="right" alt="" /></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> Çölyak hastalığının görülme sıklığı yüzde 1 ile binde 3 arasında değişmekte olup, Türkiye’de 250 bin ile 750 bin arasında çölyak hastası tahmin edilmektedir.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> Çölyak hastalığı bazı bireylerde yıllarca hiç belirti vermez veya çok hafif seyredebilir ve kişi çölyaklı bir hasta olduğunu uzun süre fark etmeyebilir. Hastalık tipik belirtilerle başlayabileceği gibi çok hafif belirtilerle de seyredebilir.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> Çölyak hastalığı olan<span class="apple-converted-space"> </span><em><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm;">çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır.</span></em> </span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;"> Yetişkinlerde ise </span></strong><span class="apple-converted-space"> </span>Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık , dışkıda anormallik, artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, büyüme geriliği, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntü belirtileri görülür.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> Çölyak hastalığının belirtileri çoğunlukla ilişkili bir başka hastalığı da düşündürdüğü için teşhisi zor olabilen bir hastalıktır. Örneğin erken osteoporoz, kansızlık, teşhis edilmemiş laktoz alerjisi gibi hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiğinden karıştırılabilir. </span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"><em><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm;"> Çölyak hastalığının tek tedavisi ömür boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glutensiz bir diyettir.</span></em></span></span><em><span style="border:none windowtext 1.0pt;mso-border-alt:none windowtext 0cm; padding:0cm;mso-bidi-font-weight:bold;font-style:normal;mso-bidi-font-style: italic"><o:p></o:p></span></em></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">Çölyak hastaları, buğday, arpa, çavdar, yulaflı gıdalar tüketmedikleri gibi ayrıca marketlerde satılan hazır gıdaların içeriklerine dikkat etmelidirler. Mutlaka gluten içermeyen gıdalar tüketmeliler.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"></p> <span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;"> Çölyak hastaları için güvenli yiyecekler:</span></strong></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Tüm sebzeler, meyveler, bakliyatlar, katkısız katı ve sıvı yağlar, Yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin,</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla kızartılmış bir yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır.)</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Una batırılmamış konserve çeşitleri,</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Evde çekilmiş baharatlar. </span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"></p> <span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;"> Çölyak hastalığında diyet tedavisinde tüketilmemesi gereken besinler:</span></strong></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün. (un, bulgur, bulgur pilavı, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi).</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Malt kullanılan içecekler, bira votka cin v.b.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Guten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları, gibi hazır çeşniler, unla kızartılmış tüm besinler</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Tuzlu, soslu kuruyemişler, glutenle yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"></p> <span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;"> Glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat edilir? </span></strong></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Doğal gıdalara önem verilmeli. (süt-et-balık-yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates)</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Buğday unu karışık mısır unu, pirinç ununa dikkat edilmeli.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v Okul ve dışarıda yemek yerken çok iyi bir etiket okuyucusu olunmalı . Etiketsiz gıda tüketiminde de çok dikkat edilmeli.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">v İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalı.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">Pişirme ve hazırlık aşamasında gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmeli.</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;"> </span></strong></span></span><strong><span style="border:none windowtext 1.0pt;mso-border-alt:none windowtext 0cm; padding:0cm;font-weight:normal;mso-bidi-font-weight:bold"><o:p></o:p></span></strong></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"></p> <span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;">Çölyak hastalığında tüketilen özel glutensiz gıda ürünleri mevcuttur. Bunlar:</span></strong></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"></p> <span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;">Glutensiz un, glutensiz makarna, glutensiz şehriye, glutensiz çikolata, glutensiz kek, glutensiz kraker, glutensiz irmik, glutensiz güllaç, glutensiz bisküvi, glutensiz tarhana<strong><span style="border: 1pt none windowtext; padding: 0cm; font-weight: normal;">. </span></strong></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">Ayrıca gluten içermeyen karabuğday (greçka) üretilmekdir</span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><o:p><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"> </span></span></o:p></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify; line-height: 13.5pt; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;">Çölyak hastalığı, günlük yaşama engel değildir, doğru beslenme tedavisi ile kaliteli yaşam sağlanabilir.” şeklinde konuştu. </span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-family: Verdana;"><span style="font-size: 14px;"><span style="line-height: 115%;"> </span></span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family: "Times New Roman","serif""> </span></p>