İl Halk Sağlığı Müdürü Dr. Bilgehan Öztürk karbon monoksit zehirlenmeleri konusunda yaptığı açıklama da;Karbonmonoksit kömür, petrol, doğalgaz ve odun gibi yapısında "karbon" bulunan yakıtların tam olarak yanmaması sonucu oluşan ve bu yakıtların yanması sonucu oluşan dumanda yer alan bir gazdır.
Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güneybatıdan esen bir rüzgâr olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir. Karbonmonoksit gazının kapalı alanlarda 15-20 dakika içinde öldürücü düzeye ulaşabildiğini bilinmektedir
Karbonmonoksit zehirlenmesinde özellikle kansızlığı olanlar, kronik bronşitli, kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar, yeni doğanlar, hamileler üzerinde daha da etkili olabildiği bilinmektedir. Trafik polisleri, itfaiye çalışanları,kapalı garajlarda çalışanlar, kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar ile otomobil tamircileri meslek olarak risk altındaki kişilerdir. Oysa Karbonmonoksit gazından zehirlenme alınacak basit önlemlerle en kolay korunabileceğimiz konulardandır .
Akut zehirlenmelerde, şiddetli baş ağrısı, güçsüzlük ve halsizlik, baş dönmesi, görmede kayıp, unutkanlık, bulantı ve kusma, göğüs ağrısı, bayılma, dikkat bozukluğu, vücutta uyuşmalar meydana gelirken, kronik zehirlenmelerde, şiddetli baş ağrısı, bulantı ve kusma, karın ağrısı, halsizlik ve sersemlik hissi, uyuşmalar, göz kararması, unutkanlık, huzursuzluk, denge bozukluğu oluşmaktadır.
Karbonmonoksit zehirlenmesi ölümle de sonuçlanabilen çok ciddi bir zehirlenme olduğundan, karbonmonoksit gazının oluşma ihtimali olan yerlerde bulunan kişilerde yukarıda verilen belirtilerin görülmesi hâlinde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Zehirlendiği düşünülen kişi hemen temiz havalı bir ortama alınmalı ve derhal bir sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır. Zehirlenmelerde aşağıda belirtilen hususlara özellikle uyulmalıdır.
Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar :
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmelidir.
Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,
Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli,
Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı,
Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. Daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı,
Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.
Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar:
Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye Servisi'ni aranmalıdır.
Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır. “dedi.
