CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ülkemizde esnafın ekonomik kriz nedeniyle işletemez hale gelip terk ettiği dükkanların, mülteci, sığınmacı ve kayıt dışı göç ile gelenler tarafından işletilmeye başladığını söyledi. Anadolu illerinde, merkez ilçeler yanında küçük ilçelerde dahi çoğalan sığınmacılara ait iş yerlerinin haksız rekabete yol açtığına değinen Gürer, bu tablonun ileride geri dönüşü olmayan sorunları da beraberinde getireceğinden endişe duyulduğunu ifade etti. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer. 2011 yılında Suriye’de başlayan iç savaşın ardından 2015 yılından sonra ülkemize sığınmacı olarak gelen Suriyelilerin, bir bölümünün yerleşik düzene geçmeye başladıklarını belirtti. Afganistan, Irak gibi ülkelerden gelip esnaflığa başlayanlarla kent dokusu değişiyor diyen Gürer, yerli esnafla işyeri açan yabancıların eşit koşullarda ticaret yapması gerektiğini, maliye ve oda kaydı olmadan açılan işyerleri ile yerli esnafın zorda kaldığını ifade etti. 5 MİLYONU AŞTI Ülkemizdeki sığınmacı sayısının 5 milyonu aştığına dikkat çeken Gürer, “Göç İdaresi’nin ülkemizdeki mülteci sayısı ve bunların faaliyetleriyle ilgili verilerinin de sağlıklı olmadığı biliniyor. Çünkü ilgili bir Bakanlığın bu konudaki verisi ile başka bir Bakanlığın verisi örtüşmüyor. Resmi kurumların verilerinin örtüşmemesi sıkıntıya neden oluyor. Bunların bir devlet politikası olarak yalnızca kâğıt üzerinde kalmadan ele alınması gerekiyor” dedi. YABANCILARIN TERCİHİ İSTANBUL, ANKARA, ANTALYA… Sığınmacıların illerdeki ikamet izni sayısına bakıldığında İstanbul 450 bin, Ankara 91 bin ve Antalya’nın ise 85 bin ile ilk üç il durumunda olduğunu kaydeden Gürer, 2020 yılında ikamet izniyle ülkemizde bulunan yabancılar arasında Irak, Suriye, Türk Cumhuriyetleri, İran ve Afganistan uyrukluların ön sıralarda yer aldığını belirtti. Niğde gibi geliri sınırlı illerde dahi yabancı esnaf sayısında önemli bir artış yaşandığını ifade etti. Gürer, 2018 yılında 115 bin olan uluslararası koruma başvuru sayısının 2019 yılında 56 bin olarak gerçekleştiğini, Türkiye’nin AB ülkeleri içinde en çok başvuru alan beşinci ülke durumunda olduğunu ifade etti. DÜZENSİZ GÖÇMEN SAYISINDAKİ ARTIŞ Ülkemizde yakalanan düzensiz göçmen sayısının 2010 yılında 33 bin iken, 2019 yılında 455 bine ulaştığını anlatan Gürer, “2020 yılının Eylül ayına kadar 88 bin yakalanan düzensiz göçmen olmuştur. Afganistan, Pakistan ve Suriyeliler yoğunluktadır. Göç alma, göç verme ve transit ülke konumunda olan ülkemizde göç yönetimi etkinliğinin arttırılması önem taşımaktadır” dedi. SIĞINMACILARIN EĞİTİMİ Okul çağındaki 1 milyon 200 bin Suriyeli çocuktan 750 bininin eğitim aldığını vurgulayan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ Bu kapsamda Avrupa Birliği projesi PICTES ile 5 bin öğretmen görev yapmakta ve bu öğretmenlerin de Milli Eğitim Bakanlığında kadrolu öğretmen olma talebi bulunmaktadır. 2014-2020 arası Milli Eğitim Bakanlığı bir milyon yüz bin Suriyeliye eğitim kursu verilmiştir” diye konuştu. AVRUPA’YA GİTMEK İSTEYEN SIĞINMACILAR GERİ DÖNDÜ 27 Şubat 2020’de Türkiye’den Avrupa’ya geçmek isteyen sığınmacıların engellenmeyeceği yönündeki resmi açıklamaları da hatırlatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Binlerce göçmen ve mülteci Pazarkule sınır kapısında beklemeye başlamış, pandemi nedeniyle 18 Mart günü bu sınır kapısı kapatılmış, günlerce bu alanda bekleyenler uzaklaştırılmıştır. Plansız bir şekilde yönetilmeye çalışılan bu süreç, sonuçta geri dönüşle son bulmuştur. Bu kişilerin göçmen barınma yerlerine geri dönüşleri sağlanmış, o arada İstanbul’da sayıca artış nedeniyle Anadolu illeri dağıtımda uygulamaya konmuş ancak devamı belirsiz kalmıştır” hatırlatmasında bulundu. KOVİD-19’LU MÜLTECİLERİN DURUMU Kovid-19 pandemisi süresince ülkemizdeki sığınmacı, mülteci, göçmenlerin etkileşimleri ile ilgili yeterli veri olmadığına dikkat çeken CHP Milletvekili Gürer, “ Çoğu inşaat, küçük atölye ve işletmelerde kayıt dışı çalışan işsiz kalanların durumları, hastalık ile ilgili sorunları veri olarak açıklanmamıştır. Kaçı virüs ile hastalanmış, tedavi olmuş ya da vefat etmiş bu konuda bir veri var mıdır? Mülteciler %14’ü aşırı yoksulluk sınırı altında olduğu düşünüldüğünde bu bağlamda sorun başlı başına değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Kayıt dışı göçmenlerin sınır dışı edilme kaygısı ile hastanelere başvurmadığı yönünde yaklaşımlar hastalıkla mücadelede dikkate alınması gereken durumdur. Virüsün göçmen, mülteci, sığınmacı üzerinde etkisi verilerle açıklanmalıdır” ifadelerini kullardı. ÇALIŞMA İZNİ ALANLAR 2017 yılında 87 bin 182, 2018 yılında 115 bin 837, 2019 yılında 145 bin 232 yabancıya çalışma izni verildiğini, 30.06.2019 tarihine kadar Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğiverilerine göre 14 bin 879 Suriyelinin işletme kurduğunu belirten Gürer, “ 23.10 2019 yılı Çevre ve şehircilik bakanlığı verilerine göre ülkemizde 167 bin 255 kişi taşınmaz edinmiştir. 24 bin 393 Iraklı, 15 bin 796 Rus, 11 bin 374 İranlı ilk sıradadır. 2017-2020 yılları arasında 118 bin 949 adet konut ve dükkan, 6 bin 764 adet, toplam 15 milyon 459 bin 763 metre kare arsa, tarla, bağ gibi taşınmazlar başta Irak, İran, Rusya, Afganistan ve Kuveyt alınmıştır” dedi. YABANCILAR TARIM ALANLARINA DA ALIYOR 12.22.2020 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre yabancı uyruklulardan tarımsal vasıflı taşınmaz alanlarının toplamının 30 milyon 629 bin metrekare, kiralanan alanda 86 bin 414 metrekare olduğuna işaret eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ 07.02.2021 tarihli yanıtta ise, kira şerhi tesisi işlemi ile tesis edilmiş tarımsal taşınmazların yüzölçümü ise 87 bin 266 metrekare çıktığı görülmektedir. Ülkemizde faaliyet gösteren ortakların biri ve tamamının yabancı uyruklu olduğu anonim ve limited şirketlerde yabancı uyruklu 68 bin 953 gerçek kişi 5 bin 266 tüzel kişi ortaktır. Ülkemizde taşınmaz edinen yabancı sermayeli şirket sayısı toplam hisseye isabet eden yüzölçümü 216 milyon 564 bin 727 metre karedir” diye konuştu. CADDELER, SIĞINMACILARIN AÇTIĞI DÜKKÂNLARLA DOLUYOR Suriyeli sığınmacıların açtığı kayıt dışı işyerlerinin sayısının her geçen gün arttığına dikkat çeken CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Bölgelere gidip durumu yerinde gördüm. Niğde merkezde ana caddelerde faaliyet gösteren esnafın tümünü ziyaret ettim. İlçelerde de ziyaret yaptım. Yerel seçim dönemine göre ciddi esnaf değişimi var. Kiralık, satılık işyeri sayısı artmış. Niğde’nin en işlek caddelerinde 4 Afgan, 3 Suriyeli, 3 Iraklı işyeri açmış. Daha önce ara sokaklarda iş yeri açarken ana caddelerde de işyerleri artarak açılmaya başlamış. Bunların bu caddelerde işyeri açması, oradaki bir önceki esnafın işi bıraktığının göstergesidir. Pandemi sürecinde Anadolu’nun farklı illerinde esnaf ekonomik sıkıntı nedeniyle işyerlerini kapatmak durumunda kalıyor. Kiralık işyerlerini ise göç ile ülkemize gelenler kiralayıp esnaflık yapmaya başlıyor” şeklinde konuştu. NE RUHSAT VAR NE KAYIT VAR Bu olumsuz tablonun, diğer esnaflar arasında sorunlara neden olduğunu kaydeden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ Maliyeye kaydı olmadan, esnaf odalarına kayıt yaptırmadan, ruhsat almadan kayıt dışı işyeri açanlarında varlığından söz ediliyor. Yetkililere sorduğumda, ‘Genel olarak bize bu işyerlerine fazla karışmamız yönünde talimat veriyorlar. O nedenle kontrol yapmıyoruz’ dediler. Bu durum esnaf arasında rekabet şartını ortadan kaldırdığı için farklı değerlendirmelere neden oluyor. Kayıt içi dükkân açan mülteciler sağlık hizmetinden ücretsiz yararlanıyor, telefon desteğinden faydalanıyor vs. Düşündürücü olan bizim ülkemizde esnafın işletemez hale gelip terk ettikten sonra buraları kayıt dışı işyeri açan sığınmacıların doldurmasıdır. Vergi vermediği, kayıtlı olmadığı için göç ile gelenlerin açtığı dükkân sahipleri, yanındaki esnafa göre daha iyi olanaklarla faaliyette bulunduğu değerlendirmesi yaygın bir kanı olarak karşımıza çıkıyor” dedi. MÜLTECİLERİN AÇTIĞI KAYITDIŞI DÜKKÂNLAR, YERLİ ESNAFI SIKINTIYA SOKUYOR Bu konuda iktidarın bir politikasının olması gerektiğine işaret eden CHP Milletvekili Gürer, ”Ülkemizin hangi bölgesinde ne kadar kişinin, oranın yapısına göre bu tür işyerlerini açabileceği değerlendirilmeli, geliri sınırlı olan yoksulluğun bulunduğu yerlerde işyerleri el değiştirirken ekonomik anlamda sıkıntılı olan işyerini bu şekilde vermesinin nedenleri araştırılmalıdır. Oluşan bu yapı ileride sıkıntılara neden olabilir. Bir milletvekili olarak iktidarı uyarıyorum. Dışarıdan gelerek kayıt dışı işyeri açanların Türkiye’deki edinimleri, buradaki esnafı sıkıntıya sokuyorsa bu ciddi manada düşündürücü bir durumdur. Bu tür işyerlerinin açılışında belediyenin ruhsat vermesi, maliyetinin kayıt altına alması gibi prosedürler yerine getirilmelidir” dedi. SIĞINMACILAR İÇİN HEDEF YERLER OLUŞTURULMALI Ülkemizde yaşayan mültecilerin, ileride kendi ülkelerine dönmeleri düşünülüyorsa, bunların yaşayabileceği hedef yerler oluşturulup buralarda barınmalarının sağlanması gerektiğini anlatan Gürer, “Esnaf diyor ki, ‘Mülteciler kayıt dışı dükkân açıyor vergi vermiyor, fiyatı kendisi belirliyor ve daha çok kendi aralarında ticaret yapıyorlar. Birbirlerini destekliyorlar. Şartlarımız eşit olmaması bizi zora sokuyor’ diyor. Haksız rekabete neden olan bu duruma mutlaka müdahale edilmelidir. Burada dükkânlar eşit koşullarda açılmasına izin verilecekse açılmalıdır” ifadelerini kullandı.