Pınarbaşı Höyük, Tepecik Höyük ve Kaletepe opsidiyen atölyeleri kazılarından ele geçen buluntular. Göltepe Höyüğü, Acemhöyük, Darboğaz kasabası mezar kalıntıları, Hitit fırtına ve bereket tanrılarının siteleri, Hitit hiyeroglif yazılı kitabeler, Porsuk Höyük ve Helenistik ile Bizans Çağı buluntuları
Kaya Kilise ve Manastırlar: Roma ve Bizans devrinde Ihlara Vadisinde kayalara oyulmuş kilise ve manastırlar,
Roma Çağı’na tarihlenen pişmiş toprak ve cam eserler, mühür baskıları, çeşitli heykelcikler, Tyana antik kentine ait, Roma çağının mezar stelleri kazılarından elde edilen çanak-çömlek gibi buluntular
Bu da Niğde’nin orta tunç çağlarında yerleşim alanı olduğunu ortaya koymaktadır. Bugün bu tarihi kalıntılar Niğde Müzesi’nde sergilenmektedir.
Niğde; Hititler döneminde Tuvana (Tyana) adıyla anıldığı, Kayseri ve Ürgüp'ü içine alan Tabal Krallığına bağlı olduğu kayıtlara geçmiştir
Asur kaynaklarında III. Salmanasar zamanında Tabal'da 24 küçük kırallığın olduğu belirtilmektedir. Bu guruba bağlı bulunan Nahita (Nekite-Niğde) kralı Saruvanas'ın ismi Hitit hiyeroglif kitabelerinde yer almaktadır.[i]
Kemerhisar'da bulunan Frig kitabesinde, bölgenin Kapadokya Krallığı'nın egemenliğine girdiğini,daha sonraları Niğde’nin Roma Krallığına bağlandığını görüyoruz. Bölge, Hıristiyanlığın yayıldığı dönemlerde Roma baskısı, Sasani ve Arap istilasıyla huzur ortamını kaybetmiş, burada yaşayan yerli halk, Batıya kaydırılmış, bu bölge tamamen boşaltılmıştır.[ii]
Bizanslılar döneminde, boşaltılmış, Niğde, Kapadokya ve Klikya bölgesine Bolkar dağında bulunan Türkleri getirip iskân etmişlerdir. Niğde ve çevresi Doğudan ve Batıdan gelen düşman askerlerinin (devletlerin) savaş alanına dönüşmüştür. Bu nedenle buraya yerleştirilen Bulgar Türkleri kendilerini emniyete almak için yer altı şehirleri kurmuşlardır.
Bu gün Ihlara vadisinde ve Niğde’nin çeşitli yerleşim birimlerindeki yer altı şehirleri, kiliselerin büyük çoğunluğu Türklere ait olduğunu ifade etmek isterim.
Bizans Devleti altıncı yüzyılda Türkleri Hıristiyanlaştırmaya ve askeri hizmetlerde kullanmaya başlamıştır. Kültür erozyonuna uğrayan TürkerAnadolu’ya Sultan Alpaslan'ın gelişinden tam beş buçuk asır önce gelip bu bölgeye yerleşmişlerdir.
Selçuklular Anadolu’ya girdiklerinde birçok yeri Hıristiyan olmuş Türklerle meskûn bulmuşlardır. Niğde-Tarsus arasında bulunan Bulgar Dağı bu iddiayı desteklemektedir. Prof.Dr. Ahmet Saltık’a göre Tarihçi Şikari, Bulgar Dağından getirilen Bulgar Türklerinin Niğde bölgesine yerleştirildiğini ifade etmektedir.[iii]
Selçuklu Türklerinin Niğde'ye ilk akınları Melikşah zamanında olmuştur. Dartişmend Gazi ve oğlu Emir Gazi Niğde'yi fethetmiş burayı önemli bir merkez haline getirmişlerdir. [iv]
Kösedağ Savaşından sonra bölgeye Moğollar egemen olmuşlardır. Niğde 1366 yılında Alâeddin Ali Bey'in buraları feth etmesi ile Karamanoğlu Beyliğinin idaresine tabi olmuştur.
Niğde, II. Kılıçaslan zamanında Selçuklu Sultanlığına, 1243 Kösedağ Savaşı'ndan sonra da İlhanlıların egemenliğine girmiş, 1366 yılında Karamanoğlu Alâeddin Ali Bey, Karamanoğlu Beyliğine, 1470 yılında Osmanlı Devleti toprağına katılmıştır.[v]
Niğde Sancağı'nın etnik yapısını Müslüman Türkler, Ortodoks Türkler ve Ortodoks Rumlar ile çok az sayıda Ermeniler oluşturmaktaydı.
Dolayısıyla bunlar İslamiyet'ten evvel Hıristiyanolup bu bölgede yerleşen Türklerdir.
[i] -Yılmaz, Faruk: İlk Çağdan, ggnjimttee Niğde Tarihi, Niğde, 1999, s. 112
[ii] Umar, Bilge: Türkiye Halkının İlk Çağ Tarifti, C. 1, tzmir, 1982, s.2.
Konyalı.LHakkı:Abideleri ve Kitabeleriyim Nigde-Aksaray Tarihi.C.1 .İstanbul. 1974,s. 159-166
[iii] Şikari:KaramanogullarıTarihi.neşr.M.M.Koman.Konya. 1946.S.64-65
[iv] -Eröz. Mehmet: Hıristiyanlaşan Türkler Ankara, 1983,s. 17-18
