Kop Bölgesi Kiraz Sektör Değer Zinciri Sonuç Raporu, Kalkınma Bakanlığı Kop Bölge İdaresi tarafından ciddi bilimsel bir çalışma sonucu ilimiz Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi öğretim üyesi Dr. Betül GÜRER tarafından yaklaşık iki yıllık bir çalışma sonucu ortaya konulmuştur.
 
Kop bölgesinde kiraz üretilen 48 ilçede yapılan kümelenme potansiyeli analizi sonucunda ilçeler büyüklük, baskınlık ve uzmanlaşma katsayıları ve aldıkları puanlara göre sıralanmıştır.
 
Ulukışla ilçemiz, dördüncü sıradadır. Rekabet avantajı belgelenmiştir.
 
Sonuç raporu ile bölgenin potansiyeli ve zaafları da ortaya konulmuştur.
 
2015 TÜİK verilerine göre ağaç başına 40 kg. ortalama verim ile Niğde ili, Türkiye ortalaması üzerinde verime sahiptir (sf. 51).
 
Bölgede kiraz, taze meyve şeklinde hammadde olarak pazarlanmaktadır. İşleme sanayi istenilen düzeyde değildir.
 
Hasat sonrası piyasaya sunulmadan önce depolama imkânı kısıtlıdır. Mevcut soğuk hava depolarında işletilme, teknoloji, maliyet konularında yetersiz olduğu raporda ifade edilmektedir (sf. 53).
 
Bu durumda üretici ürününü ya dalında fazla bekleterek ürün kaybı ile satmasına veya hasattan hemen sonra alıcının teklif ettiği fiyata razı olmasına ve mağduriyetlerine neden olmaktadır.
 
Bölgede kiraz, ağırlıklı olarak komisyoncu/tüccara satılmaktadır.
 
Bu da üreticiyi tatmin etmemektedir. En yüksek kâr marjını %27,6 ile komisyoncu/tüccarlar almaktadır. Üreticiler %16 kâr elde etmektedirler. Bütün risk ve yükü çeken üretici mağdurdur, adeta karın tokluğuna çalışmaktadır.
 
Bölgede kiraz üretim kârlılığı bakımından Niğde’nin, en fazla rekabet avantajına sahip yöre olduğu tespit edilmiştir (sf. 54).
 
Talep koşulları bakımından en büyük avantaj Niğde ve Konya üreticisindedir (sf. 55).
 
Üretici birliklerinin olmaması, örgütlenme düşüklüğü ve aracıların çokluğu rekabet gücünü azaltmaktadır. Bu sebeple ilk iş, küme yönetim kurullarının kurulması ve stratejik yol haritasının hayata geçirilmesidir (sf. 56). Meyve işletme tesisi yatırımlarının desteklenmesi şarttır (sf. 56).
 
Ayrıca rekabet açısından yapılacak çalışmaların tümü sonuç raporunda detaylıca incelenip önerilmiştir (sf. 58-69).
 
Kop eylem planının ekonomik yapının güçlendirilmesi ekseninde kırsal dezavantajlı alanlarda gelir seviyesini artıracak tarımsal kalkınma projeleri uygulanacaktır denilmektedir. Bu durumda Çamardı elmada, Ulukışla kirazda ek yatırımlarla desteklenmelidir.
 
Özet olarak; elma üretimi açısından Çamardı ve Niğde Merkez İlçemiz, kiraz üretimi açısından ULUKIŞLA ilçemiz büyük kalkınma potansiyeli taşıyan ve rekabet şartlarının yüksek olduğu bilimsel tespiti yapılmış yörelerimizdir.
 
Bu bilimsel çalışmayı yapan Dr. Betül GÜRER halen Üniversitemizin Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi öğretim üyesidir. Bu fırsatın odalarımız ve borsamız ile ilimizin yönetim yetki ve sorumluluğu taşıyan atanmış ve seçilmiş değerli yöneticilerimizce iyi değerlendirileceğini, kendisinden yararlanılacağını umut ediyorum.
 
Çünkü Rapor’un 40. sayfasında ifadesini bulan “Devletin Rolü” başlıklı bölümdeki “Kiraz üretiminin gelişmesinde devlet destekleri önemli rol oynamaktadır. … Bu desteklerin yerinde ve amacına uygun olarak kullanımında yerel bürokrasinin etkinliği ile üreticilerin ve işletmecilerin sahipliği önemlidir.” ifadesi çok net olarak vurgulanmıştır.
 
Bu fırsatı iyi kullanabilen illerin yoğun ek yatırım alacağı, tarıma dayalı sanayi merkezi olacağı, iş ve aş konusunda atak yapacağı tecrübelerin bizlere öğrettiği bir bilimsel gerçektir.
 
Başarı dileklerimle.
 
Akın GÖNEN
Devlet E. Bakanı
17 ve 20. Dönem Niğde Milletvekili
17.05.2019