Dokuzuncu asırda yaşayan, dünyada ilk matematik eserini yazan Türk bilim adamı Harizm’in kızı Umama, öz kızına verdiği nasihatinde:
Bak evladım! Öğüt herkese gereklidir. Bir insanın edepli, haysiyetli olması, kendine öğüt vermemeyi gerektirmez. Eğer böyle olsaydı, senin gibi yüksek terbiyeli kıza, nasihat etmem gerekmezdi. Terbiye, bilene hatırlatma, bilmeyene ise öğretmendir.
Bir kız, zenginlikten dolayı kocaya gitmekten vazgeçseydi, senin kocaya ihtiyacın olmayacaktı, senin baban çok zengindi. Çünkü her koca bir kadına, her kadında bir kocaya muhtaçtır. Kadın, erkek için, erkek de kadın için yaratılmıştır.
Kızım, gençliğin ve güzelliğin sana verdiği büyük gururdan vazgeç. Kocanın evinde bunları unut, bu fikrini törpüle ki, karşındaki de sana aynı karşılığı versin.
Mutlu yuva kurup, geçim için evinin içini temiz tut. Kocan, evi düzenli ve temiz bulursa, aranızdaki sevgi bağları güçlenir. Eşine isyan edip tepki gösterme ki, sana kin duymasın. Kin aile yuvasını yıkar. Üstünü, başını temiz tut, kocanı hoş kokular sürerek karşıla.
Kocan eve her ne getirirse, onu zevkle kabul et, verilen hediyenin güzel olduğunu söyle. Bundan mutlu olur, reddetmezsen, aynı karşılığı görürsün.
Kocanın itibarını gözet. Onun akraba ve yakınlarına hürmet et ki, o da seninkine hürmet yapsın. Kocanın itibarı, kadının itibarı olarak görülmelidir. Şerefli erkeğin karısı, onunla daima şeref duyar. Kocanın malını israftan sakın, mal senin ve çocuklarınındır, bunu iyi idare et.
Günün birinde çok zengin olursun, fakat har vurup, harman savurma. Ola ki, bir gün işin ters gidebilir, sen sıkıntı çekersin ve perişan olabilirsin.
Gösterişe ve israfa girme. Bütçeni sarsma, bu aile hayatı için çok önemlidir.
Kocanın sırrını kimseye söyleme, açığını dışarıya vurma. Yoksa ona düşmanlık yaparsın, sana güven duymaz. Bunlar, huzurlu aile, şefkatli anne olmanın kurallarıdır.
Kocanın yap dediği olumlu şeyleri yapıp, yapma dediğini de yapmamalısın. Bu kural, evde huzur için gereklidir.
Erkekle anlaşarak evlenen kız, karşı cinsin isteklerine de uyum sağlamalı. Bu konuda karşılıklı sadakat gerekir
Hanımın muhalefeti, aile bağlarını koparır. Uyumlu olmak, mutluluğun mayasıdır.
Uyuyacak saati iyi tespit et. Uyku zamanında yatak hazır olmalıdır. Çünkü uykulusuzluk, insanı öfkelendirir, buna fırsat verme.
Yemek zamanını iyi tespit et ve geciktirme. Açlık insanı ateşe verir. Senden bütün bu kurallara uymanı bekliyorum” demektedir.
On bir asır önce bir Türk kadınının öğütleri, yeni evlenen ve evleneceklere de çok gerekli olduğu ortadadır.[1]
