2: Kibirli insan manen dere kenarlarına sürüklenen köpek leşlerine benzer. Etrafı sinekten geçilmeyen kurtlanmış ve yeşermiş leşlere. Fakat kendisi bunun farkında değildir. Onun yanından burnunu tutmadan geçebilenlere aşk olsun.
3: Kibirli insan kibrinden dolayı kendisi dışında ki tüm varlıkları manasız ve gereksiz gördüğü için aslında bir katildir. Var oluşun anlamsızlaştırılması ontolojik bir cinayettir.
4: Kibirli insan Allaha savaş açmış bir firavundur. Büyüklük yalnızca Allaha mahsus olduğundan kibirli insan kibriyle büyüklüğü kendine mal eder. Bu tavır ise cehenneme açılan bir kapının “açıl susam açılıdır.”
5: Kibirli insan dünyanın kendi etrafında döndüğünü zanneder. Bu zannından dolayı hayale dalar. Onun etrafında dünya değil ,dönse dönse cehennem döner.
6: Kibirli insan güzellik şerbetine zehir katmayı ve güzeli çirkinleştirmeyi kendi kendine vazife edinmiş bir budaladır. O bir gram menfaati için tüm dünyayı yakmaya hazır bir soysuzdur.
7: Karşı tarafı umursamama, işine gelmeyen insanları yok sayma ve istihza dolu bakışlar kibirli insanın temel aksesuarıdır. Yüzüne takındığı tavrın yapmacıklığı karşısında sukut etmeyecek hiçbir vicdan yoktur.
8: Kibirli insanlar kendi varlıklarını yine başka kibirli insanlara borçludurlar. Kibir tepeden aşağı silsileler halinde uzanan bir zincir gibidir. Her kibirli insan başka bir kibirli insanın kölesi konumundadır.
9: Kolektif kibir zamanla tanrıyı bile tekeline almaya kalkar. Yahudilerin inancına şekil veren bu kibirdir. Bunun nasyonal ve ırkçı tarafı olan nazizm ve ülkemizde ki bölücü hareketler bu şeytani kibrin bir tezahürüdür.
10: Kibirli insanı Allah’ta sevmez kuluda. Onların çoğu kulluk yapmayı kibirlerine yediremedikleri için Allah’ı bile inkâr ederler.
11: Kalbinde zerre miktar kibir olan Hakk’ın rahmet hudutlarına giremeyecek ve cehennemin bir taşı olarak azap meleklerine teslim edilecektir. Bu dünyada kibirle çalım satanlar mahşer günü karıncaların boyunda haşredilecek ve cehennem irinleri ile besleneceklerdir.
12: Kibirli insan bir ruh hastasıdır. İçinde ki ateş başta kendini sonra da etrafında ki insanları yakar durmadan. Onun cehennemi daha dünyadayken başlamıştır. Kibir kalbin aşka açılan tüm kapılarını kapattığı için kin gayz ve buğz üçgeninde mahvolur durmadan.
13: Hacı Bayram hazretleri “kibir bele bağlanan taş gibidir onunla ne yüzülebilir ne de uçulabilir diyor.” Evet, kibir kişinin koşarken kendi ayaklarına çelme atmasından başka bir şey değildir. Her tarafı kanasa bile o hala mağrurdur.
14: Kibri kalpten sökmek dağları iğneyle kazmaktan daha zordur derler. Bunun için gururun saraylarını yerle yeksan eden “acz”, “fakr” silahını kuşanmak elzemdir.
15: Aklı başında olan hiçbir kimse kibirlenip kendini Hakk’ın rahmetinden uzaklaştırmaz. Akıllı olan bilir ki kişinin övünç duyduğu sağlık, güzellik, para ve şöhret bir yel gibi savrulur bir anda yok olur. Bunun için aklı sahipleri şu dünyanın gülen çehresine aldanmazlar.
16: Bir kişinin küçüklüğü büyüklük taslamasında, büyüklüğü ise mütevazılığında gizlidir. Ne yazık ki bu sırrı anlayan insanlar toplumumuzda çok azdır.
17: Kibirli insanlara karşı zillet göstermek kişiyi alçaltır. Kibirliye karşı kibirlenmek manevi bir cihattır. Bu kibir aşı yapmak nevinden bir kibirdir. Burada düşmanın silahıyla silahlanmak ve karşı tarafa içine düştüğü durumu hissettirmek önemlidir.
18: Kibirle taşa dönmüş yürekleri aşkla toprağa döndürmedikçe onda ne gül biter ne çimen. Kalp kibirle taşlaşmışsa eğer o kişi artık yürüyen bir leşten farksızdır.
19: Hiçbir şeyin sahibi olmadığımız ve sahip olduğumuzu zannettiğimiz her şeyin emanetçisi olduğumuz şu cihanda eğer kibir hırsızına kalbimizi yağmalatıp ruhumuzu şeytana ipotek ettirirsek herkesin merhamet dilediği kıyamet gününde Hakk’ın yüzüne nasıl bakarız hiç düşündük mü?
20: Meyvesiz ağaçların dallarını dik tutması meyveli ağaçların ise dallarını eğmesinden anlaşılacağı üzere gerçekten faydalı ve dolu olan insanlar kibir gibi bir alçaklığa tevessül etmiyorlar. Nerde işe yaramaz, boş ve seviyesiz insan varsa kendini kibir elbisesi ile gizliyor.
21: Kendi kendini sokan bir akrep gibi her kibirli kişi de kendi kendini sokar. İçinde kibir yılanı besleyen insanlar kendini onun zehrine şimdiden hazırlasınlar.
22: Kibir ve türevlerinin faydalı olduğu tek hususiyet kibirli insanların yeryüzünde ki alçaklığını gören insanın kâmil insanlara karşı olan sevgisinin ve kıymet bilirliğinin artmasıdır. Gece olmasa kim bilirdi gündüzün kıymetini.
23: Şöyle bir eski kabirleri dolaşsa insan. Zamanında kibrinden yanına yaklaşılamayan o şahların o padişahların üzerini örümceklerin sardığı kabirlerini bir görse, güzellik ülkesinin perilerinin kurt düşmüş simalarını bir seyretse şu köpek dünyanın peşine bu kadar düşer miydi acep.
24: Kibir kişinin içinde inşa ettiği sahte bir dünyadır. Bir dev aynası ile sarılmış ve toprağa karşı ateşi bürünmüş bir şekilde durmadan kendi ruhunu öldürür de insan farkına bile varamaz.
25: Ben duygusu insana kendi yükünü ve kendi hesabını taşısın diye verilmiştir. Allah kimseyi kimseye bırakmamıştır. Herkes kendi “ben”i ile dünyayı inşa eder. Fakat bu duyguyu körleştirip sadece kendine indirgemek affedilmez bir günahtır.
26: Kibir zaten dünyaya sürgün olarak gelmiş insanın manevi acısını daha da çok arttırmaktan başka bir işe yaramaz. Kibirli insanlar kışın kar altında ıslak bir elbise giyen insanlara benzer. Ya da sıcak bir günde çarşıda buz satan adamlara benzer. İkisinde de zarar içindedir.
27: Kibir o kadar usta bir oyuncudur ki onu hemen fark edemez kimse. Bin bir kılığa girerek kalbi işgal eder. Bunun için kişi her dem nefsini sorgulamalı ve ölmeden evvel ölme sırrına ermelidir. Kibir yılanı büyümeden daha küçükken başı ezilmelidir.
