Önümüzdeki günlerde CHP Niğde Milletvekili Doğan Şafak’ın vermiş olduğu Meclis Araştırma Önergesi görüşmelerine başlanacak.
Doğan Şafak’ın vermiş olduğu Araştırma Önergesi metni aşağıdadır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Akkaya Baraj Gölü’nde meydana gelen su kirliliği ile bu kirliliğinin insan sağlığına, ekolojik dengeye ve çevreye yarattığı sorunlarla ilgili alınması gereken önlemlerin araştırılması amacıyla Anayasa’nın 98’inci ve İçtüzüğün 104 ve 105. inci maddeleri uyarınca bir Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.
Doğan ŞAFAK
NİĞDE MİLLETVEKİLİ
Gerekçe,
Akkaya Barajı, Niğde ilinde, Tabakhane Çayı üzerinde, tarımsal sulama amacı ile 1964 - 1967 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Gövde tipi toprak dolgu olan baraj, 426.000 (m³) metreküplük gövde hacmi ile 2.277 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.
Baraj 2003 yılında su kirliliğine bağlı oksijen yetersizliğinden çok sayıda balığın ölümüyle gündeme gelmiştir. Yaşanan balık ölümlerini takip eden yıllarda baraj gölü, flamingolar başta olmak üzere çok sayıda göçmen kuşa ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Bölgenin önemini Çevre ve Orman Bakanlığı 2005 yılında “Ramsar Sözleşmesi” gereğince “Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan” ilan etmiştir. Böylece sadece sulama amaçlı bir baraj konumundan çıkarak “Uluslararası Akkaya Sulak Alanı” olarak belirlenmiştir.
Nesilleri hızla tükenmekte olan dikkuyruk ördeklerinin yanı sıra çeşitli türden balıkçıl flamingo, pelikan ve 10 kadar da ördek türü bulunmaktadır. Niğde Üniversitesi’nin Merkez Yerleşkesi içinde bulunan 1970’li yıllarda sulama amaçlı yapılan “Akkaya Baraj Gölü” kuşların göç yolu üzerinde bulunması ve sazlık-kamışlık, kayalık, maki, bozkır, ağaçlık gibi değişik habitat tiplerine sahip olması sebebiyle kuşların uğrak yeri haline gelmiştir. Akkaya Göleti’ndeki kuş türü sayısı yapılan çalışmalar sonucunda son bir yıl içinde tespit edilen 12 yeni tür ile birlikte 207’ye ulaşmıştır. Akkaya Göleti ülkemizde düzenli olarak görülen kuş türlerinin yarısına ev sahipliği yapmaktadır. Sadece kuşlar değil, göletin su toplama havzasındaki bazı derelerde endemik türde balıklar da yaşamaktadır. Bu sebeple özellikle bahar aylarında çok sayıda yabancı turist ve kuş gözlemcisi Akkaya Göleti’ni görmek için ülkemize gelmektedir.
Niğde ve yakın çevresindeki pek çok yerleşke ile “Akkaya Barajı” çevresinde bulunan belediyelerin, sanayi kuruluşlarının, cezaevinin ve Niğde Üniversitesi’nin atıksularının, mevcut arıtma tesislerinin tam randımanlı çalıştırılamaması nedeniyle baraj alanına intikal etmesiyle, su kirliliği yaşanmaktadır. Niğde Belediyesi’nin arıtma tesislerinin çalışmaması ve baraja intikal eden bu atıklar bölgede çok ciddi ekosistem bozulmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle çeşitli basın haberlerinde baraj alanı “Niğde’nin atık deposu” olarak tanımlanmıştır.
Akkaya Sulaması’nın işletmesi Bor Belediyesi’ne devredilmiş olup, işletme–bakım çalışmaları belediye tarafından yürütülmektedir. Yapılan su kontrolleri suyun içinde yaşayan canlılar bir tarafa; barajdaki su ile sulanan Bor Ovası’ndaki tarla ve bahçelerin de ciddi risk altında olduğunu ortaya koymaktadır. Yörede otlatılan hayvanlarla insana bulaşan kist hidatik gibi çeşitli paraziter hastalıkların artışı dikkati çekmektedir. 1999-2004 yılları arasında, alınan önlemlerin yetersiz kalması sonucu ardarda toplu balık ölümleri gerçekleşmiştir. Mevcut kirlilik çevrede kötü kokuya sebep olmuş ve bu durum sinek, sivrisinek gibi hastalık taşıyan kanatlı böceklerin var olmasını sağlamıştır. Ayrıca, baraj suyu ile sulanan tarımsal alanlardan elde edilen ürünler insan sağlığı üzerinde risk oluşturma potansiyeline sahiptir. Suyun kirliliği, barajdan sulama yapan kişiler tarafından da şikâyete sebep olmuştur. Akkaya Göleti’nin mevcut kirlilik durumu ile ilgili veriler ve bu sorunların çözümüne yönelik bilgilerin yetersizliği sebebiyle, baraj gölü hakkındaki yorumlar sadece olasılıklara dayanmaktadır. Bugüne kadar farklı zaman ve platformlarda “Akkaya Baraj Gölü ve çevre sorunları” ile ilgili yapılan kısıtlı bireysel ve kurumsal çalışmaların iyi niyetten öteye gitmediği açıkça görülmektedir. Küresel ısınmanın önemle tartışıldığı günümüzde “Akkaya Baraj Gölü’nün” su hacmini koruyabilmesi için Akkaya’yı besleyen su kaynaklarının, Akkaya Barajına gelene dek su yataklarında kaybı önlenmelidir. Ölçüsüz ve sorumsuzca kullanılması denetlenmelidir. Baraj su kapasitesinin artırımı için gerekli çalışmaların ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından kapsamlı bir şekilde yapılması gerekmektedir. Kimyasal arıtma ve ön arıtma gerektiren firmaların ayrıca ön arıtma tesisi kurmaları gerekmektedir. Kimyasal atık veya direkt sanayi atığı olarak sınıflandırılabilecek atık ve atık suların baraja intikalinin engellenmesi için yeterli önlemlerin alınması gerekmektedir. Akkaya Baraj Gölü’nün, temizlenmesi için yöresel, bölgesel ve ulusal kaynaklar ışığında hazırlıklara zaman kaybedilmeden başlanması gerekliliği açıkta ortadadır. Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü ile ilgi çeken “Akkaya Baraj Gölü” doğal kaynaklarımızı ve ülkemizi tanıtmamız açısından önemli bir turistik yapıya sahiptir. Meydana gelen su ve çevre kirliliği nedeniyle önemini yitirmek üzeredir.
Canlı sağlığını tehdit eden bu önemli sorunun kalıcı olarak çözülmesi ve bizden sonraki kuşaklara sağlıklı içme suyu ve yaşanabilir bir çevre bırakmak için Akkaya Baraj Gölü’nde meydana gelen su kirliliğinin ve çevresel sorunların sebeplerinin araştırılması amacıyla Meclis Araştırması açılmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
