Açıkalama’da ; “ Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ( KOAH ), tüm dünyada 4. ölüm nedeni olan, her yıl yaklaşık 3 milyon kişinin ölümüne yol açan ve yaygınlığı giderek artmakta olan kronik hava yolu hastalığıdır.
Ülkemizde de 5 milyon kişinin bu hastalıktan etkilendiği ve her yıl 26 bin vatandaşımızın bu hastalıktan öldüğü tahmin edilmektedir.
Dünya KOAH Günü etkinlikleri ülkemizin de içinde bulunduğu 100’den fazla ülkede yapılmaktadır.Etkinliklerin amacı kamuoyu ve sağlık görevlileri arasında KOAH bilincini artırmak, KOAH riski altındaki kişilerin bir sağlık kuruluşuna başvurarak spirometrik test yaptırmalarını teşvik etmek, yöneticileri ve yetkilileri bu önemli halk sağlığı konusunda bilgilendirmek ve harekete geçmelerini sağlamaktır
KOAH Nedir?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) , amfizem ve kronik bronşiti kapsayan bir hastalık grubudur. Bulaşıcı bir hastalık değildir, çocuklarda görülmez Hastalığın oluşumunda en önemli neden sigara içimidir. Sigara ve tütün ürünleri kullanan kişilerin yaklaşık %15-20’sinde KOAH gelişmektedir. Dünyada ve ülkemizde sık görülen ve yaygınlığı giderek artan bir hastalıktır.
Hastalığa ait belirti ve bulgular:
Hastalığın ilk belirtileri öksürük ve balgam çıkarmadır. KOAH hastalarının büyük çoğunluğu aynı zamanda sigara tiryakisi olduğundan öksürük ve balgam yakınması başlangıçta hasta tarafından sigaradan oluyor düşüncesi ile önemsenmez. Oysa bu dönemde hastalığa tanı konulması hastanın geleceği açısından son derece önemlidir. Erken dönemde sigaranın bırakılması ile hastalık belirtileri gerileyebilir ve hastalık gelişimi durabilir. Öksürük genellikle sabahları daha fazla ve arka arkayadır. Kronik bronşitin ön planda olduğu KOAH olgularında çoğu kez öksürükle birlikte balgam çıkarma da vardır. Hastalığın bu dönemde fark edilmemesi ve sigaraya devam edilmesi neticesinde hastalık ilerler ve hırıltılı solunum, nefes darlığı gibi yakınmalar ortaya çıkar. Ayrıca bazı hastalarda balgamla birlikte hafif hemoptizi (kan tükürme) olabilir.
Doktorlar, KOAH' ı iyileştiremezler ama şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olabilir ve akciğerinizdeki zedelenmeyi yavaşlatabilirler. Doktorunuzun dediklerini yaparsanız;
- Nefes darlığınızın azaldığını hissedeceksiniz
- Daha az öksüreceksiniz
- Daha güçlü olacaksınız ve daha rahat gezebileceksiniz
- Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz
Siz ve Aileniz KOAH' a Karşı Neler Yapabilirsiniz?
- Sigarayı bırakın
- Sağlıklı Beslenin.
- KOAH ' ınız ağır ise, nefesinizden olabildiğince yararlanın. Evde hayatı mümkün olduğunca kolaylaştırın.
- Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman gibi şeylerden uzak durun.
- Vücudunuzu dinç tutmak için yürüyüş ve düzenli egzersiz yapın.
- Grip aşısı olup olamayacağınızı doktorunuza sorun.
- Nefes alıp vermeniz kötüleştiğinde, hemen hastaneye veya doktora gidin.
- Bütün ilaçlarınızı doktorunuzun söylediği şekilde kullanın. Yılda en az iki kez genel kontrol için doktorunuza gidin.
Doktorlar KOAH ' ınızın ne kadar şiddetli olduğunu size söyleyebilirler.
Hafif KOAH: Çok fazla öksürüğünüz olabilir. Bazen balgam çıkartırsınız. Ağır bir iş yaptığınızda ya da hızlı yürüdüğünüzde nefesiniz biraz sıkışabilir.
Orta şiddette KOAH: Daha çok öksürebilirsiniz ve balgam çıkarırsınız. Ağır bir iş yaptığınızda ya da hızlı yürüdüğünüzde genellikle nefesiniz sıkışır. Ağır bir iş yaparken veya günlük işlerinizi yaparken zorlanabilirsiniz. Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu geçirdiğinizde iyileşmeniz bir kaç haftayı bulur.
Ağır veya çok ağır KOAH: Çok daha fazla öksürebilir ve çok fazla balgam çıkarırsınız. Hem gündüz hem de gece nefesiniz daralır. Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu geçirdiğinizde iyileşmeniz bir kaç haftayı bulur. Artık işinize gidemeyebilir veya evde günlük işlerinizi yapamayabilirsiniz. Merdivenleri çıkamayabilir veya oda içinde yürüyemeyebilirsiniz. Çok çabuk yorulursunuz.
KOAH’ın teşhisinde hastalık öyküsü ve muayene bulguları yönlendiricidir, ancak kesin tanı solunum fonksiyon testleri (spirometri) ile konur. Spirometri, hastalığın şiddetinin belirlenmesi ve seyrinin değerlendirilmesinde de yardımcıdır. Test için yapılması gereken, derin bir nefes aldıktan sonra hızla bilgisayarlı bir cihaz içine nefes verilmesidir. KOAH, sinsi gelişen bir hastalık olduğundan, hastalığın erken teşhisi için özellikle 40 yaş üstündeki sigara içen kişilerin, şikâyetleri olmasa dahi solunum fonksiyon testleri ile değerlendirilmesi önerilmektedir
Hastalığın erken teşhisi komplikasyonların önlenmesi yönünden önem taşımaktadır. KOAH’ın erken teşhisi için aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1. Haftanın çoğu günü sık sık öksürüyor musunuz?
2. Haftanın çoğu günü balgam çıkarıyor musunuz?
3. Yaşıtlarınıza göre nefesiniz daha kolay mı daralıyor?
4. Yaşınız 40’ın üstünde mi?
5. Halen sigara içiyor musunuz ya da eskiden içtiniz mi?
Yukarıdaki sorulardan en az üçüne evet yanıtı verdiyseniz, doktorunuza başvurarak sizde KOAH olup olmadığını sorun ve basit bir solunum testi yaptırın. KOAH erken dönemde saptanırsa, akciğerlerinizin daha fazla zarar görmesini engeller ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacak önlemleri alabilirsiniz.
Halk Sağlığı Müdürlüğümüz bünyesinde Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Ve Kronik Durumlar Birimi kurulmuştur. Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Dr.Ertan DEĞİRMENCİOĞLU başkanlığında Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını (Astım-KOAH) Önleme ve Kontrol Programı İl Kurul Toplantıları yapılmakta olup 4 ayda bir kurul tekrar toplanmaktadır. Toplantıda bir dizi kararlar alınmakta ve Birim koordinasyonunda alınan kararlar uygulanmaktadır. “ denildi.
