KURBAN
ESTEÎZÜ BİLLÂH
Allah, insanlık tarihi boyunca, insanlara içlerinden seçtikleri NEBİLER vasıtasıyla ( “Sana ancak, senden önceki nebilere söylenenler söylenmektedir. Hiç şüphesiz senin Rabbin hem bağışlama sahibidir, hem de elem dolu bir azap sahibidir.” Fussilet 41/43), TEK HİDAYET verici ve hidayetin TEK MERCİİ olarak hidayet/kurtuluş ilkelerini bildirmiş (A’râf 7/3) ve gideceği dosdoğru yolunu (Fatiha 1/6, Ahzâp 33/2, Enam 6/104, 153) göstermiştir.
Allah, HÜKÜM/EMİR VEREN ayetler açısından, ayetleri ikiye ayırır. 1- Hükmün/emrin kendisi olan ayetler, 2- hükmün/emrin yerine getirilişiyle ilgili ayetler (Âl’i-İmran 3/7).
Allah, insanları gücü nisbetinde sorumlu tutar (Bakara 2/286). İbadetlerde kişinin o ibadet için ilgili şartları taşıması gerekir. Oruç ibadeti için hasta ve yolcu olmaması gibi. Allah’ın emirleri karşısında Mü’min/Müslüman duyarsız kalamaz. Zaten iman etmek, Allah’ın vahyini içselleştirmeyi (Nisa 4/136) ve gereğine yönelmeyi gerektirir.
Kur’an’ın ışığında/ nurunda/ aydınlığında KURBAN,
Kurban ayetini emreden HÜKÜM AYETİ; “Öyleyse Rabbin için namaz kıl ve kurban kes!” Kevser 108/2.
Önceden de bu ibadet var mı, hangi hayvanlardan kesilir, keserken nelere dikkat edilir, kestikten sonra ne (etini) yapılır, bu ibadetin yapılışındaki amaç, ne zaman kesilir…gibi soruların cevabını Kur’an’da arayalım/bulalım.
Ayetler ağır ağır ve üzerinde düşünülerek okunmalıdır
Hac 22/34. Ayet; “Biz her ümmet için bir “Mensek (kurban kesme zamanı, yeri ve kurban)” kıldık, O’nun kendilerine rızık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerine Allah’ın adını ansınlar diye. İşte sizin ilahınız bir tek ilahtır, artık yalnızca O’na teslim olun. Sen alçak gönüllü olanlara müjde ver.”
Hac 22/36. Ayet; “Biz, büyükbaş hayvanları da sizin için Allah’ın işaretlerinden kıldık. Onlarda sizin için hayır vardır. Şu halde onlar, ayakları üzerinde dururken üzerlerine Allah’ın ismini anınız. Yan üstü yere düştüklerinde ise, canı çıktığında onlardan hem kendiniz yiyiniz, hem de kanaatkâr olup dilenmeyene de, dilenene de veriniz. İşte bu hayvanları biz, şükredesiniz diye sizin istifadenize sunduk.”
Kurbanlık hayvanlar: Enam 6/143; “Sekiz çift; koyundan iki, keçiden de iki….” Enam 6/143; “Deveden iki, sığırdan da iki…”
Hac 22/37; “Bu kurbanların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır! Fakat Allah’a ulaşacak olan sizin takvânızdır. Sizi doğru yola erdirdiğinden dolayı Allah’ı büyük tanıyasınız diye, bu hayvanları sizin istifadenize sundu. Güzel davrananları müjdele!”
Ayetleri şöyle özetliyelim; Kurban ibadeti diğer ibadetlerde olduğu gibi tüm ümmetlerin ortak ibadetlerindendir. Allah kurban ibadetiyle, kendisinin anılmasını istiyor. Kurbanlık hayvanlar ise, koyun, keçi, sığır, deve. Erkekli ve dişili sekiz çift olmak üzere, süt dişlerini dökmüş (büdün) hayvanlardan kesilir. Kesilir iken, Allah’ın adı anılır ve kesimden sonra yenir, yedirilir ve kesemeyenlere verilir.
Kurban kesme ibadetinde Allah’ın rızası gözetilir ve “De ki: “Şüphesiz benim salatım, kurbanım, hayatım ve ölümüm, hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir.” Enam 6/162” ayeti aklımızdan çıkarılmaz. Bu ibadeti yerine getirmesinden sonra, kendisine bu imkanı veren Allah’ı yüceler/tekbir getirir, Allah’a hamd eder.
İşte “Allah’ın Son Nebisi” diğer konularda olduğu gibi, bunu da pratiklemiş ve ümmetine öğretmiştir. Durumu müsait olanlar için, kurban ibadetini de terk etmemelerini buyurmuştur. “İmkânı olup da kurban kesmeyen namazgâhımıza yaklaşmasın” (İbn Mâce, Edâhî, 2; Ahmed b. Hanbel, II/321; Hâkim, II/422)
KURBANLA İLGİLİ BİRKAÇ MESELE
Karşılığı olmayan kredi kartıyla veya borçlanarak kurban kesilmemelidir.
Usulünü bilen kadınlar da kurban kesebilir.
Zengin olan aile bireyleri için ayrı ayrı veya bir tane de kesilebilir.
Kurban kesmenin TEK ŞARTI Allah’ın adını anmaktır (Bismillâh, Allah’ü Ekber), başka bir şartı yoktur.
Kurban ve kurban kesme zamanında olumsuz görüntülere fırsat verilmemelidir.
Kurban kesmeyi başkalarına havale yerine mümkünse kendisi kesmeli veya yardımcı olunmalıdır.
Kurbana sahip çıkılmalı, Kur’an’ın taksimine uyulmalı, birilerine rant aracı olmasına müsade edilmemelidir.
Kurbanını bayramın dördüncü günü akşamına kadar kesmelidir.
Kurban keserken çevre temizliğine dikkat edilmeli, toplu yaşanan kasaba, blok, şehir …gibi yerlerde artıklar ortalıkta bırakılmamalı, derinin iyi yüzülmesi, deri bağırsak gibi kısımların iyi değerlendirilmesine dikkat edilmeli ve bunların büyük bir ekonomik değer olduğu bilinmelidir.
Savaş ÖREN
Niğde Kur’an Evi Derneği Başkanı
