TACSO (Sivil Toplum Kuruluşları için Teknik Destek) tarafından finanse edilen toplantı, İÇAÇEP (İç Anadolu Çevre Platformu), TÜRÇEP (Türkiye Çevre Platformu),NİÇEK (Niğde Çevre Eğitim ve Kültür Derneği), KAÇEP (Kapadokya Çevre Koruma Platformu), EGEÇEP ( Ege Çevre Platformu), TTKD (Türkiye Tabiatını Koruma Derneği), Orta Hisar ve Göreme’yi Tanıtma ve Turizm Derneği, KIRÇED (Kırşehir Çevre Koruma Derneği), KONÇED ( Konya Çevre Koruma Derneği), ÇEKÜL Nevşehir temsilciliği gibi sivil toplum örgütlerinin yanı sıra çeşitli üniversitelerden gelen akademisyenlerin katkısıyla gerçekleşti.
Çalıştaya, oturum başkanlığının verildiği Prof. Dr. Tanay Sıtkı Uyar’ın yaptığı konuşma ile başlanmıştır. Prof. Dr. Uyar konuşmasında, gönüllülük esası üzerinden yürüyen ve toplantı yapılan kentlerde, bölgenin sorunlarını da içeren bir şekilde o kentin sorunları öncelikli olmak üzere, gündemini yereldeki katılımcılarla belirlemenin ve yerelde çözmenin önemini belirtmiştir. Ayrıca toplantılarda, bilgilenmenin, birlikte değerlendirmenin ve sonuçlarla varılan noktayı toplumsallaştırmanın platformların temel felsefesi olduğunu söylemiştir.
Gündem gereği, Eylem Planı Hazırlama bölümü öncesi İç Anadolu Bölgesi’nin çevre sorunlarına çeşitli sunumlarla değinilmiştir. İlk olarak Abidin Özkaymak’ın hazırladığı sunum İÇAÇEP’in daha önceki bölgesel toplantılarında ele alınan çevre sorunları ve sonuç bildirgeleri üzerine olmuş; 2005’ten günümüze kadar yapılan 10 bölgesel toplantının içerik olarak çoğunlukla göllerin ve sulak alanların sorunlarından oluştuğu görülmüştür.
Bu sunumun ardından dile getirilen yorumlarda belirli göl ve bölgelerdeki iyileşmelere, alınan somut örneklere (Tuz Gölü’ne evsel atıkların bırakılmasının durdurulması) yer verilmiştir. Bunun yanı sıra bölgedeki kum ocaklarının baskısı, nehir yataklarının değişmesi, Kızılırmak üzerinde faaliyete geçen yeni HES, Kayseri’deki arıtım tesislerinin tam kapasite çalışmaması ve endüstriyel atıklara yönelik olmaması ve Kapadokya bölgesindeki balonculuk sorunlarına değinilmiş; balonların yaktığı gazların zararları, bu sorunun basında yer almaması ve bir denetleme mekanizmasının eksikliği dile getirilmiştir.
Bu sunumun arkasından Fatih Duman tarafından gerçekleştirilen sunum da su ve sulak alanların yok olma tehlikelerine ilişkin olmuştur. Bu sunum üzerine uluslararası sözleşmelere taraf olmanın (konumuz sulak alanlar olduğu için de Ramsar Sözleşmesi örnek gösterilerek), korunması planlanan sisteme pek bir katkısı olmadığı kimi katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Sulak alanların sahip olduğu sazlıkların ticari amaçla sömürüldüğü de eklenmiştir. Yeraltı sularının İç Anadolu bölgesi için önemi belirtilmiş ve kaçak kuyular aracılığıyla sulamada kullanıldığının ve bölgedeki kuyuların kapatılmasının gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Bu sunumların arkasından, Prof. Dr. Tanay Sıtkı Uyar, enerji üretimi ve kullanımı üzerine bir sunum gerçekleştirmiş ve Türkiye’nin yenilenebilir enerji potansiyeli ve bu potansiyelin gerçekleştirilebilirliğinin önemini anlatmıştır. Kamunu işlevinin yok edilmesine karşın kamunun kamulaştırılmasını istiyoruz sloganından söz edilmiş ve enerjinin etkin kullanımının çözümdeki ilk adım olması gerekliliği vurgulanmış, “akıllı şebeke” ve “community power” kavramları anlatılmıştır. Türkiye’de yenilebilir enerjinin önündeki en büyük engel yasal engellerdir. Yenilenebilir enerji, özgürlük, eşitlik, barış ve yerel iş imkanı demektir. Toplumsal maliyet kavramının çevre sorunlarının çözümünde çok önemli bir rol oynadığı açıktır. Değerlendirmeler yaparken bu kavramın göz önünde bulundurulması uygulanacak olan planın toplumsal maliyetinin çıkarılarak ne gibi yarar ve zararlara yol açacağı tartışılmalıdır. Bununla birlikte Aarhus sözleşmesinin önemine varılmalı, bilgiye erişim, karar verme aşamasında halkın katılımı ve çevresel meselelerde adalete erişim kavramları adım atacağımız aşamalarda yol gösterici olmalıdır. Platformlar nezdinde toplumsallaştırdığımızı, oy verdiğimiz siyasi partiler ekseninde de siyasallaştırmamız gerekmektedir. Bu sunum üzerine olumsuz olarak dile getirilen tek konu rüzgar enerjisin kurulacağı bölgelerin mera alanlarının kullanımını kısıtlaması olmuştur.
Bunun ardından Sancar Bulut tarafından Tarım Kaynaklı Çevre Sorunları ve Mustafa Kaya tarafından Çevresel ve Kültürel Değerlerin Korunması sunumları gerçekleştirilmiştir. Bölgede ekilen ekinlerin türü ve fazlasıyla sulama gerektirdiği, var olan barajların, inşa halindeki barajların ve yapılması planlanan barajların ve HES’lerin bölgedeki havanın nemlilik oranını arttıracağına ve bağcılığı kötü etkileyeceği ortaya konmuştur. Bunun yanında bölgenin rantsal değerinin artması sonucu, yerli halkın otel işletmecilerine sattığı tarihi dokuya sahip yapılar ve bu yapılar üzerine inşa edilen otellerin verdiği zararlara değinilmiştir. Önemle üzerinde durulan bir diğer nokta ise Kapadokya bölgesindeki hava kalitesinin düşüklüğü ve yol açabileceği hastalıklar olmuştur. Oktay Demirkan’ın belirttiği uluslararası ilişkileri kuvvetli olan bir yetkilinin (Üstün Hanım) doğal ve tarihi yapılar üzerine inşa edilmeye çalışılan işletmelere ilişkin yapabilecekleri dile getirmiştir.
Sunumların bitmesinin ardından söz almak isteyen katılımcılar kendi yaşadıklara alanlara ilişkin sıkıntılarını ifade etmişlerdir. Bundan sonra Nuri Özbağdatlı’nın koordinatörlüğünde tartışılan konular çeşitli başlıklara ayrılmış ve çalışma grupları oluşturulmuştur. Gruplar şu şekildedir:
Türkiye’de çevresel mücadelenin etkinliğinin artırılması: Özdemir Akdemir, Oktay Karaman, Bülent Demircan, Göksel Rıza Özkan, Sümeyye Saral
Su, enerji ve iklim değişikliği: Osman Nevres Yılmazlar, Fatih Doğan Koca, Fatih Duman, Musa Kar, Dilek Feridun, Mustafa Bağ
Doğal ve Kültürel Varlıkların Korunması: Mustafa Kaya, Mükremin Tokmak, Emin Selamoğlu, Cemal Küçükbaş, Serap Kantarlı, Mustafa Ateş, Deniz Kılıçaslan
TÜRÇEP ve İÇAÇEP etkinliğinin artırılması: Nihal Duruca Karaman, Oktay Demirkan, Selçuk Cingitaş, Abidin Özkaynak, Işıl Uyar, Mehmet Toker
