Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 29-30 Mart 2014 tarihlerinde yaşanan don olayının birçok ilde diğer meyve türlerinde olduğu gibi elma ağaçlarını da çok olumsuz etkilediğini bildirdi.

 

Bayraktar, “elmada da donun etkisi büyük. Isparta, Karaman, Niğde, Amasya, Konya,  Osmaniye, Aksaray, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir, Sivas, Yozgat, Kayseri, Elazığ, Tunceli, Sakarya, Afyonkarahisar, Tokat, Çorum ve Ordu’da yüzde 20’den başlayıp, yüzde 100’e varan oranlarda don zararı meydana geldi” dedi.

 

Bayraktar, yaptığı açıklamada, dondan en fazla zarar gören Isparta, Karaman, Niğde, Konya, Osmaniye, Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir, Yozgat, Kayseri, Elazığ, Sakarya ve Çorum’da 2013 yılı toplam elma üretiminin yüzde 59’unun üretildiğini bildirdi.

 

 

-Elmada dünyada Türkiye üçüncü, Türkiye’de Isparta 1., Karaman 2., Niğde 3.

 

Isparta’nın 634 bin 862 ton elma üretimiyle yüzde 20,3, Karaman’ın 571 bin 479 ton üretimle yüzde 18,3, Niğde’nin ise 349 bin 122 ton üretimle yüzde 11,2 pay aldığını vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:

 

“Dünyada 4,8 milyon hektar alanda 76 milyon ton elma üretiliyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) 2012 yılı verilerine göre elma üretimi bakımından dünyada önde gelen ülkeler arasında olan ülkemiz, üretimde üçüncü sıradadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2013 yılında elma üretimimiz 3 milyon 128 bin 450 tona ulaştı. Elma üretimi, 17,9 milyon ton olan toplam meyve üretimimiz içinde yüzde 17’lik payla önemli bir yer tutuyor.

 

Son yıllarda üretimde kalitenin artmasıyla birlikte, 2012 yılında 68 bin 774 ton olan elma ihracatımız, 2013 yılında yüzde 82,8 artışla 125 bin 682 tona yükseldi. Üretimimiz bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 8 arttı. İthalatımız ise yüzde 42,1 azalarak 2 bin 153 tona geriledi. 2013 yılında 2 milyon 67 bin dolarlık ithalata karşın, 48 milyon 951 bin dolarlık ihracat yapıldı. ”

 

-“2013’te güzel bir yıl geçiren sektör, bu yıl zor duruma düştü”-

 

Üretim ve ihracattaki artışın yanı sıra, ithalattaki azalışla elma üretimi bakımından güzel bir yıl geçiren sektörün, ne yazık ki bu yıl, 29-30 Mart tarihlerinde yaşanan don afeti nedeniyle zor duruma düştüğünü bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Don zararı nedeniyle elma üretiminde beklenen düşüş, ihracatımızı da olumsuz etkileyecektir.

Don zararının sigorta kapsamına alınmış olması olumlu bir gelişme olmakla beraber, prim desteğine rağmen ödenen sigorta bedelleri üreticilerimize yüksek gelmektedir.

Diğer taraftan donda çiçeklenme dönemi sigorta kapsamındadır. Ancak bu sene yaşanan don, elma bahçelerinin çoğunu çiçekler henüz ‘pembe gonca’ dönemindeyken yakaladı. Bu nedenle sigortasını yaptırmış olan üreticilerimizden, ürünü ‘pembe gonca’ döneminde zarar görenlerin de, bu seneye mahsus olmak üzere sigorta kapsamında değerlendirilmesi mağduriyeti önleyecektir.”

 

-“Borçlar faizsiz olarak ertelenmeli”-

 

Ürünü dondan zarar gören üreticilerimizin mağduriyetlerinin giderilmesi ve üretimlerine devam edebilmeleri için  Ziraat Bankası, özel bankalar ve Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan vadesi gelmemiş borçlarının, elektrik borçlarının ile SGK prim borçlarının faizsiz olarak ertelenmesi gerektiğine dikkati çeken Bayraktar, “bir sonraki üretim dönemi için ihtiyaç duyulan maddi desteğin de sağlanması bir zorunluluk olarak ortadadır” dedi.

2013 yılında iller itibarıyla toplu meyveliklerin alanı, elma üretimi, ağaç başına ortalama verim, toplam ağaç sayısı ve illerin payı:

İller

Toplu Meyveliklerin Alanı (Dekar)

Toplu Meyveliklerin Alanında İllerin Payı (Yüzde)

Elma Üretimi (Ton)

Elma Üretiminde İllerin Payı (Yüzde)

Ağaç Başına Ortalama Verim (Kg)

Toplam Ağaç Sayısı

Toplam Elma Ağacı Sayısında İllerin Payı (Yüzde)

Isparta

216.778

12,52

634.862

20,29

461

6.756.482

10,66

Karaman

207.971

12,01

571.479

18,27

337

10.207.346

16,1

Niğde

216.982

12,54

349.122

11,16

343

6.765.231

10,67

Denizli

67.003

3,87

186.414

5,96

471

2.268.374

3,58

Antalya

145.664

8,42

176.143

5,63

268

3.827.581

6,04

Kayseri

59.852

3,46

126.307

4,04

364

2.861.254

4,51

Çanakkale

38.806

2,24

118.453

3,79

468

1.178.312

1,86

Kahramanmaraş

56.060

3,24

97.673

3,12

335

1.996.580

3,15

Mersin

43.706

2,52

80.131

2,56

328

1.373.549

2,17

Konya

95.028

5,49

75.666

2,42

160

3.572.775

5,64

Bursa

39.194

2,26

58.129

1,86

258

1.420.583

2,24

Afyon

29.474

1,7

45.071

1,44

348

709.597

1,12

Ankara

34.182

1,97

36.310

1,16

217

1.025.403

1,62

Amasya

15.420

0,89

33.118

1,06

350

651.532

1,03

Sakarya

11.585

0,67

30.318

0,97

270

457.184

0,72

Iğdır

20.409

1,18

24.355

0,78

403

285.545

0,45

Malatya

28.744

1,66

24.246

0,78

223

554.165

0,87

Bolu

19.416

1,12

23.759

0,76

186

423.800

0,67

Aydın

28.032

1,62

22.856

0,73

151

765.768

1,21

Adana

12.250

0,71

22.399

0,72

217

630.585

0,99

Kütahya

6.624

0,38

20.665

0,66

228

553.311

0,87

Erzincan

12.268

0,71

18.596

0,59

315

416.012

0,66

Samsun

5.953

0,34

16.269

0,52

114

1.122.453

1,77

Tokat

11.504

0,66

15.710

0,5

275

482.171

0,76

Burdur

15.606

0,9

15.187

0,49

203

357.701

0,56

Gaziantep

18.729

1,08

15.091

0,48

162

465.660

0,73

Bingöl

12.124

0,7

14.431

0,46

203

328.165

0,52

Nevşehir

8.913

0,51

14.261

0,46

160

519.371

0,82

Kastamonu

8.312

0,48

14.199

0,45

169

541.865

0,85

Elazığ

14.253

0,82

13.260

0,42

228

448.668

0,71

Yalova

3.854

0,22

12.157

0,39

257

178.540

0,28

Balıkesir

9.322

0,54

11.424

0,37

209

515.428

0,81

Hakkari

11.995

0,69

10.869

0,35

245

436.470

0,69

Muğla

13.870

0,8

10.205

0,33

193

316.316

0,5

Aksaray

18.570

1,07

10.103

0,32

194

305.581

0,48

Uşak

7.223

0,42

8.647

0,28

263

160.630

0,25

Çorum

11.918

0,69

8.610

0,28

111

482.148

0,76

Çankırı

10.776

0,62

8.462

0,27

128

388.481

0,61

Trabzon

232

0,01

8.114

0,26

118

373.351

0,59

Manisa

11.061

0,64

8.107

0,26

158

337.420

0,53

Yozgat

12.260

0,71

7.665

0,25

175

640.995

1,01

Ordu

155

0,01

7.524

0,24

85

334.940

0,53

Van

22.025

1,27

7.001

0,22

175

518.347

0,82

Bitlis

9.723

0,56

6.783

0,22

290

299.371

0,47

Düzce

300

0,02

6.003

0,19

225

131.453

0,21

Erzurum

3.838

0,22

5.913

0,19

233

166.752

0,26

Eskişehir

4.418

0,26

5.685

0,18

189

181.887

0,29

Kocaeli

4.817

0,28

5.439

0,17

186

162.624

0,26

Kırklareli

1.443

0,08

5.418

0,17

159

244.063

0,39

Bartın

3.153

0,18

5.271

0,17

146

218.139

0,34

Tekirdağ

2.213

0,13

5.221

0,17

126

416.614

0,66

Sinop

3.183

0,18

4.746

0,15

166

235.915

0,37

Giresun

3.786

0,22

4.495

0,14

88

289.126

0,46

Bilecik

4.246

0,25

4.270

0,14

142

214.296

0,34

Sivas

5.979

0,35

4.238

0,14

117

348.615

0,55

Osmaniye

2.193

0,13

4.170

0,13

194

161.432

0,25

İzmir

7.123

0,41

4.074

0,13

127

160.718

0,25

Artvin

2.129

0,12

3.938

0,13

186

127.473

0,2

Gümüşhane

3.886

0,22

3.903

0,12

145

240.563

0,38

Kırşehir

1.520

0,09

3.827

0,12

234

111.111

0,18

Zonguldak

1.975

0,11

3.454

0,11

120

197.310

0,31

Hatay

1.779

0,1

3.330

0,11

153

172.480

0,27

İstanbul

1.135

0,07

2.784

0,09

119

115.022

0,18

Edirne

2.538

0,15

2.778

0,09

126

214.405

0,34

Adıyaman

3.894

0,22

2.590

0,08

127

154.855

0,24

Kilis

4.195

0,24

2.487

0,08

159

85.452

0,13

Karabük

1.146

0,07

2.107

0,07

91

161.236

0,25

Bayburt

433

0,03

1.802

0,06

153

24.190

0,04

Diyarbakır

4.615

0,27

1.715

0,05

89

102.250

0,16

Tunceli

3.023

0,17

1.686

0,05

110

76.408

0,12

Muş

2.131

0,12

1.381

0,04

136

62.110

0,1

Kırıkkale

833

0,05

1.369

0,04

114

68.785

0,11

Mardin

814

0,05

937

0,03

127

33.430

0,05

Rize

171

0,01

897

0,03

60

83.227

0,13

Kars

832

0,05

623

0,02

173

12.890

0,02

Şırnak

581

0,03

465

0,01

83

61.213

0,1

Ardahan

403

0,02

450

0,01

39

11.750

0,02

Batman

1.339

0,08

332

0,01

45

29.070

0,05

Şanlıurfa

700

0,04

257

0,01

62

26.388

0,04

Ağrı

287

0,02

139

0

45

16.700

0,03

Siirt

78

0

105

0

15

7.962

0,01

Toplam

1.730.955

100

3.128.450

100

15.625

63.382.955

100

Kaynak: TÜİK

Yıllara göre elma ithalat ve ihracat rakamları:

Yıl

Elma İhracatı (Ton)

Elma İhracatı (Bin Dolar)

Elma İthalatı (Ton)

Elma İthalatı (Bin Dolar)

2004

20.023

9.950

2.465

1.544

2005

29.043

11.960

4.021

3.000

2006

24.868

10.355

3.963

3.110

2007

9.644

5.432

5.037

4.401

2008

19.972

12.314

2.866

2.807

2009

59.945

22.862

4.237

4.081

2010

80.208

32.713

2.643

2.548

2011

87.302

36.605

5.592

5.383

2012

68.774

28.515

3.717

3.187

2013

125.682

48.951

2.153

2.067

Kaynak: TÜİK

Editör: TE Bilişim