Açıldıkları bölgenin sosyo-ekonomik dengesini bozan AVM’ler ve içinde barındırdığı hipermarketlerin kuralsız bir şekilde çoğaldıkça, fiyatları istedikleri gibi belirlediklerini belirten Palandöken, “Kuralsızlık esnaf ve sanatkarı bitirme noktasına getirmiştir. Bu durumdan hem esnafımız hem de tüketici zarar görmektedir. Çevredeki esnaf dükkânını kapatırsa, perakende piyasasında rekabet kalmaz. Üreticiden 1 liraya alınan mal, tüketiciye 10 liradan satılır” dedi.
“AVM'LER TÜM SEKTÖRLERE ZARAR VERİYOR”
8.1 milyon metrekare kiralanabilir alan ve 309 alışveriş merkezine (AVM) ulaşıldığını söyleyen Türkiye Esnaf ve Sanatkarları konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Tekstil sektöründen, mobilya sektörüne, beyaz eşyadan gıda sektörüne, kozmetikten ayakkabıcılık sektörüne kadar AVM'lerden memnun olan sektör yok. Her açılan AVM’de fahiş kiralarla mağaza açmanın yüksek maliyeti ile boğuşan yerli firmalar yabancı markalarla rekabet edemiyorlar. Büyükşehirlerde bölgenin sosyo-ekonomik yapısını değiştirdikleri gibi şimdi hızla Anadolu illerinde de yayılıyorlar. 81 ilin 52'sinde AVM var. 2-3 yıl evvel AVM'lerin neredeyse yarısı İstanbul'dayken şu anda yüzde 61'i Anadolu'da bulunuyor. AVM’lerin 2012 yılı için 48,5 milyar lira ciro hedeflerinde Anadolu'nun payı İstanbul'un üzerindedir” diye konuştu.
“HAKSIZ REKABETİN MALİYETİ TÜKETİCİYE”
Esnaf ve sanatkarın piyasada dengeleri oluşturduğunun altını çizen Palandöken, “Hipermarketler ise gondol, raf, insert bedelleri hatta o bölümde çalışanların maaşlarının bile yerli üreticilere yüklediği bir pazarlama anlayışı ile çalışıyorlar. Tüketiciye kolay ulaşım gücünü kullanarak üreticiden çok düşük fiyata aldığı ürün parasını geç ödeyerek, kendi markasını kullanarak fason ürettirdiği (Privite Label) ürünleri ön plana çıkararak haksız rekabet uygular. Aynı kuzu postuna bürünmüş kurt misali, perakendecilik yaparken üretici rolüne de bürünür. Şimdi büyük sermaye discount (ucuzcu) market piyasasına büyük yatırım yapmaktadır. Şuan 7 milyar dolar büyüklüğe sahip ucuzcu market piyasasında 10 bin market bulunmaktadır. 3 yıl içinde 5 bin yeni market açılmasının planlanması mahalle esnafını daha da zora sokacaktır. Sanayicinin fidanlığı esnaf ve sanatkar camiasıdır diyoruz, yerli sermayenin de fidanlığa zarar vermesini anlamıyoruz” dedi.
“PERAKENDE YASASI GEÇ KALIYOR”
Perakende Yasa Tasarısı'nın bir an evvel çıkmasını beklediklerini belirten TESK Genel Başkanı Palandöken, yurtdışında kuralları konmuş piyasalarda büyüyemeyen ünlü Avrupalı AVM markaları, büyümek için Türkiye’yi seçtiklerini ifade ederek; “Kendi ülkelerinde rekabetin kuralları evvela esnaf ve sanatkarın korunmasına önem veren anlayışla hazırlanmasından dolayı yabancı sermaye daha rahat hareket edebilecekleri Türkiye’yi tercih ediyorlar. Piyasayı yabancı sermayeye bırakırsanız markasını, büyüklüğünü kullanıp, yerli perakendecinin alanını daraltarak haksız rekabet koşullarında tekelci bir güç olurlar. Ülkemizde 35 milyar dolarlık AVM toplam yatırımının 12 milyar lirası yabancı sermaye yatırımıdır. AVM’lerde yabancı payını artırmanın çok fazla bir anlamı yoktur. Sadece ilk geldiklerinde getirdikleri döviz dışında herhangi bir katma değer üretmezler ama bizden çok şey götürürler. İstihdam yarattıklarını söylerken aynı zamanda işsizlik yarattıklarını görmezler” diye konuştu.
