Kurban Bayramı hem dini gereklerimizin yerine getirildiği hem de büyük aile sofralarının kurulduğu bizim için çok önemli bir dönem… Ancak dini gerekleri yerine getirirken geleceğimiz olan çocukların bu bayramı doğru şekilde algılamaları ve herhangi bir psikolojik travma yaşamamaları da çok önemli…

Hisar Intercontinental Hospital Çocuk ve Ergen Psikolojisi Uzmanı Seval Uslu Yazıcı ile çocuklara Kurban Bayramı’nın nasıl anlatılması gerektiğini konuştuk…

12-13 yaşına kadar çocukların kurban kesimine tanık olmasının uygun olmadığını dile getiren Çocuk ve Ergen Psikolojisi Uzmanı Seval Uslu Yazıcı; ‘Çocukların özellikle 7 yaşına kadar kesinlikle maruz bırakılmaması gerekir. Bazı anne ve babalar hem daha fazla benimsemesini sağlamak hem de belki daha kolay olması nedeniyle Kurban Bayramını anlatmaktansa, gösterip çocuklara bu durumu yaşatmayı tercih ediyor. Ancak bu sahnelerin çocukların ruh dünyası üzerinde ciddi zararları olabilir. Çocukların olaylar karşısında verdikleri tepkiler ebeveynlerinin sevgisi, sabrı, hoşgörüsü ve yönlendirmesiyle birlikte olgunlaşmış davranışa dönüşür. Özellikle 0-7 yaş arasında maruz kaldığı çiğ (kan, acı vermeçekme, öldürme gibi saldırganlık duygularının ilkel bir şekilde dışa vurulduğu) sahneler, tepkilerin uygun ve olgunlaşmış bir davranışa dönüşmesini zorlaştırır. Kurbanın kesildiği sahne de bu temaları hatırlatabilir. Kurban kesimi sahnesi, yetişkin bakışından farklı olarak, çocuk tarafından bir hayvanın öldürüldüğü, kanının akıtıldığı ve zarar verildiği şeklinde algılanır. Bu durum bazı çocuklarda şiddet içerikli davranışları; bazısında ise zarar görme kaygı ve korkularını artırır. Olabildiğince bu gibi sahnelerden uzak kalınması duyguların daha kontrollü bir şekilde yaşanmasına yardımcı olur’ diye konuştu.   

 

Kurban Bayramı’nın Gerçek Temelini Anlatın!

Bazı aileler Kurban Bayramı’yla ilgili daha detaylı ve manevi bilgiler paylaşıyor. Ancak bu durum özellikle 7 yaşına kadarki çocukların kafasını karıştıran bir durum oluyor. Kurban Bayramı temelde dini bir bayramdır. “Hz. İbrahim (A.S) oğlunu kurban edecekken, onun teslimiyetinin mükafatı olarak kurban indirilmişti ve oğlu yerine bu hayvanın kurban edilmesi kendisine emredilmişti.” Ya çocuk aklı bu bilgiden hiçbir şey anlamayacak ya da çocuğun kurban edilme sahnesine odaklanacaktır. Çocuklar duyduğu ve gördüğü olayların kendi ya da yakınlarının başına da gelebileceği endişesini yaşar. Hayvanın kurban edilmesini gördüklerinde çocuğun kendi ölüm kaygısı tetiklenecektir. Bu nedenle çocuklara daha çok bayramın bütün ailenin birlikte vakit geçirdiği, toplanıp yemek yediği, birbirlerine hediye aldığı yönü yansıtılmalıdır. Özellikle 7 yaşından sonra çocuk yine de merak edip sorarsa; “Büyümek ve gelişmek için yemek yiyoruz. Et de sevdiğimiz yemeklerden. Önceden bir Peygamber varmış. Allah'ı çok severmiş. Allah da onu mükafatlandırmak için Kurban Bayramını hediye etmiş. Biz de bugünü kutlamak için her yıl bir araya gelip, kestiğimiz kurbanın etini ihtiyacı olan kişilerle paylaşıyoruz ve hep beraber yemekler yiyoruz.” şeklinde açıklanabilir.  


UZMANLAR NE DİYOR?

 Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Etiler Polikliniği’nden Çocuk Ergen Psikoloğu Aynur Sayım, birlik, beraberlik ve coşkuluduyguların yoğun olarak yaşandığı bayramların çocuklar için anlam ve heyecanının büyük olduğunu belirtirken, çocuğun gelişiminde bayramların önemine değiniyor.

Kurban Bayramı'nın çocuklar üzerinde büyük etkisi olduğunu belirten Uzman Psikolog Aynur Sayım, şu değerlendirmelerde bulundu:

'Öncelikle kültürümüzün ve ailenin bayrama yüklediği anlam ve bayramı nasıl yaşadığı önemli. Çocuk model alarak büyüyor, ailenin davranışlarını taklit ediyor. Sevginin paylaşımı, birlik, beraberlik, coşku duygularının yaşanması, çocuklara model olma, ailenin sosyo-kültürel değerlerini benimsemesi açısından anlamlı.

Korkuları artabilir

“Kurban Bayramı'nda kurban kesimi yapılıyor. Küçük yaştaki çocuğun kurban kesimini görmesi, psikolojik açıdan çocuğu olumsuz etkileyebilir. Çocukta soyut kavramlar henüz gelişmediği için bu görüntü onun ruhsal yaşantısını örseleyebiliyor, bu duruma anlam veremiyor. Korkuları artabiliyor. Çocuk için bu görüntü şiddeti çağrıştırıyor. Bunun için aileler çocuklarını kurban kesim yerlerinde bulundurmamalılar.”

Zihinsel olgunluk düzeyi önemli

Çocuğun zihinsel olgunluk düzeyine uygun hareket edilmesi gerektiğini belirten Üsküdar Üniversitesi Rektörü Psikiyatrist Prof.Dr. Nevzat Tarhan da ailelere şu tavsiyelerde bulundu:

'7 yaşına kadar çocuklar istemedikçe kurbanın kesilmesi gösterilmemelidir. Eğer istiyorsa önceden bilgilendirilmelidir. Ebeveynin tepkisi her yerde belirleyici olduğu gibi burada da olacaktır. 7 yaşındaki çocukta artık gerçeklik duygusu ve soyut düşünce gelişmeye başladığı için kültürel öğrenim ön plana çıkar. Bunun bir dini görev olduğu, yoksullara yardım gibi sosyal boyutu olduğu anlatılmalıdır. Ölüm kavramı ve ölüm ötesi gibi kavramlar da yine bu yaşlarda öğretilebilir. Kendi korkularımızı çocuğa yansıttığımız zaman çocukta öfke, şiddet ve düşmanlık gibi duygular gelişebilir'


Editör: TE Bilişim