Tyana Krallığının Başkenti olan günümüzde Bor ilçesi Kemerhisar beldesi içinde kalan bölgede 2002 yılında İtalya’nın Padova Üniversitesi başlatılan kazının bir yıl boyunca devam eden çalışmalara dönüşmesi istendi.
Niğde Kapadokya’nın Başkenti kitabı, Niğde Spor Tarihi Kitabı, Niğde Söylence Şaka Fıkra kitabı ve Bor Şehri kitaplarının da yazarı olan Ömer Fethi Gürer Niğde’nin öneminin fark edilmesi için için bu kazının çok önemli bir girişim ve aydınlanma olacağına vurgu yaptı. Ömer fethi Gürer kitaplarında geniş olarak anlatıldığı bölge için şunları söyledi-“ Tyana birkaç satırla anlatılamaz. Her adımı bölgenin tarihtir. Hititlerin Tuwanuva, Roma döneminin Tyana’sı birçok medeniyetin yerleşme alanı olmuştur. Binlerce yıllık tarihin en önemli süreci bölge için M.Ö. 30-M.S 395 yılları arasıdır. Bulgular bu dönemin en parlak dönem olduğunu göstermektedir. Su kemerleri, Saraylar, Tapınaklar ile kent donanmış ve su kemerleri canlı tanık olarak günümüze ermiştir.. Dönemin izleri taşıyan Gorge kabartması, Kenthaur ile vahşi hayvanların mücadelesinin tasvir edildiği friz parçası, Kros ve Herakles heykeli, Zeus tasviri, Pseudon kabartması Niğde Müzesi’nde sergilenmektedir. Yapılan kazılarda yeni bulgularda açığa çıktı özellikle mozaikler üzerinde hayvan figürleri dikkate değerdir. Bölgede dünün izleri her yerde bulunmaktadır. Kazı alanın çevresi ile Kemerhisar da daha geniş bir alanda yaygın dün izleri vardır. Hiç Şüphesiz Kapadokya Krallığına Başkent olmuş M.Ö. 3. yüzyıldan başlayarak Kuzey Torosların merkezi bölgede Anadolu Bizans dönemi , M.S. 600’lü yıllardan itibaren Sasani ve Pers ardından Arap saldırıları bölgenin tahribatına neden olmuştur 11. yüzyılda Selçuklular ile bölge önemini yitirmiştir. Onca savaşın yaşandığı bölge birden çok yıkılıp yendin inşa edilmiştir. Niğde ili genelinde çok yerde bölgeden getirilen sutun, sutun başı ve kabartmalar vardır. Yer altından çıkacakta yüzlerce eser bilinendir. Belediye kepçesi ne zaman yer altına inse bir tarihi eser antik bölgede açığa çıkmakatdır. Bu bölge hızla açığa çıkarılması şarttır” dedi.
Gazeteci Yazar Ömer Fethi Gürer Kemer hisar’da devam eden Tyana Kent Kazılarında on yıldır yol alınamadığını belirterek kazının bakanlığın ve kurumların desteği ile bir yıl boyunca sürmesi halinde batık kentin çıkabileceğini söyledi.
Ömer Fethi Gürer Turizm bakanlığının duruma el koymasını ve Niğde valilik, Niğde belediyesi, Şahenk gruplarının işbirliğini ile kazının hızlandırılması yönünde adımlar atılmasını istedi.
Facebook ve Twitter’de paylaştığı mesajlarında da kamuoyu oluşturma girişiminde bulunan Ömer Fethi Gürer şöyle dedi –“Niğde Bor Kemerhisar Beldesinde antik kent kazı çalışmaları on yıldır devam ediyor ama yılda iki hafta İtalyanlarca çalışma yapılıyor. Tyanallı Appolonun’da doğduğu yer de olan bu bölge kazısı böyle giderse antik Tyana görmemiz hayal olacaktır.. Efes kadar önemli bir kent açığa çıkacağı yetkililerin ifadesinde yer bulan Tyana için bir kampanya başlatılmalı ve kazı bir yıl sürekli devam etmelidir. Kazı Niğde tarihi ve turizm ile ilgili dokusunu değiştirecek bir olaydır. Niğde Üniversitesi, Niğde Belediyesi Başta Şahenklerin NTV ve Garanti Bankası olmak üzere Niğdeli tüm kurumlar bu kazıya sahip çıkmaya çağırıyorum. Konuyu erebildiğim her yerde gündeme taşıyacağım sizde Turizm bakanlığına, Niğde Valiliğine, Niğde Belediye başkanına, Niğde Milletvekillerine, konuyu yansıtın. Niğde Vakfımız, Niğde Dernekler federasyonumuz Niğde kitle örgütleri konuya eğilsin bacasız sanayi ile bölge gelişimi için bu bölge açığa çıkması aş iş ve ilgi doğmasını sağlayacaktır.”
Ömer Fethi Gürer farklı kentlerde örneklerden yola çıkıldığında büyük ve önemli kazıların süreklilik ile açığa çıkmasının olası olabildiğine dikkat çekerek Kemerhisar bölgesi antik Tyana Krallığının başkentidir. Burası çok önemli bir bölge olduğu birçok tarih kitabında yer almaktadır. Onlarca tarihi eser parçalanmış ya da yağmalanmıştı. Günümüzde ise erilen koşullar ile bunları korumak ve sahiplenmek olasıdır. Kemerhisar kazıları mutlak surette destekleyici sağlanarak Üniversite, Niğde belediye ve valilik desteği ile gelişmelidir. Niğde merkeze kısa mesafeli bu bölgede açığa çıkacak yeni bulgular Niğde için turizmin kapısını açacaktır. Herkes bu bağlamda katkı ve destek vermelidir. İtalyanlar eğer yıl boyu bu kazıyı yapamayacaksa Bakanlık mutlaka ülkemiz üniversiteleri ve Niğde üniversitesini bu alanda buluşturmalıdır. Valiliğimiz, belediye bu bağlamda yapabilecekleri farklı kent örnekleri ile ortadadır. Bir an önce konuya duyarlı yaklaşılması şarttır Turizm bacasız sanayidir. Turizm ile yüzlerce fabrikada çalışacak kişi birkaç önemli turizm alanın açığa çıkması ile oradan iş ve aş sağlaması olasıdır. Hayvancılık-tarım-sanayi yanında Niğde mutlaka turizmden pay almalıdır” dedi.
